Page 49 - 40 ausgabe

o vid­19 pan de mi si kı sıt la ma­
la rı ne de niy le ül ke miz de Mart
C2020 iti ba riy le evde ge çi ri len
zaman di li mi arttı. Sağ lık Ba kan lı­
ğı, Milli Eği tim Ba kan lı ğı ve YÖK’ün
ortak ka ra rı ile eği tim çev ri mi çi hale
ge ti ri lir ken, 65 yaş ve üs tü nün so ka­
ğa çık ma la rı belli sa at ler le sı nır lan­
dı. Mil yon lar ca öğ ren ci nin evde bil­
gi sa yar ba şın da sa at ler ce otur ma sı
so nu cu omur ga nın yükü, ha re ket
ye te ne ği azal dı.

Pan de mi ön ce sin de de ya pı lan
araş tır ma lar 5­17 yaş ara sın da ki ço­
cuk la rın sa de ce yüzde 10’nun Dün­
ya Sağ lık Ör gü tü’nün öner di ği bir
gün için de ki 60 da ki ka lık or ta­ile ri et ki ler olu şur. Sa de ce iki gün lük
düzey fi zik sel ak ti vi te ye ula şa ma­ is ti ra hat le (uy lu ğun ön ta ra fın da ki Ya pıl ma sı Ge re ken ler:
dık la rı iz len miş tir. Pan de mi son­ dört büyük kas grubu) ku ad ri seps­
ra sı ya pı lan araş tır ma lar bu ora nın te yüzde 2, bir haf ta lık yatak is ti ra­ Sa de ce 10 gün lük ha re ket siz lik­
yüzde 3’lere düş tü ğü nü gös ter­ ha ti son ra sın da ise büyük kas grup­ le bile kas pro te in yı kı mın da artış
mek te dir. Yine pan de mi dö ne min­ la rın da yüzde 10 dü ze yin de kayıp (3­me til his ti din ar tı şı) iz le nir ken
de ekran kar şı sın da ge çi ri len süre oluş tu ğu bi li nen bir ger çek tir. gün lük 750 adım gibi düşük bir fi­
gün lük 2 saat sı nı rı nı bir kaç kat aş­ zik sel ak ti vi te 2 hafta için de hem
mak ta dır. Özel lik le büyük şe hir ler de Ha re ket siz lik le bir lik te in sü lin di ren­ me ta bo lik hem de kas pro te in
çev ri mi çi eği ti min sü re si ile bir lik te ci ge li şir, kas la rın in sü lin kul la nı mı sen te zin de önem li ge ri le me le re
bil gi sa yar oyun la rın da ge çi ri len sa­ bo zu lur, kan şe ke rin de dü zen siz lik­ yol açar. Tam tersi 2 haf ta da 5 bin
at ler de bu du ru ma ek len mek te dir. ler or ta ya çıkar. Ya pı lan araş tır ma la­ adı mın üze ri ne çıkan orta dü zey­
Çin’de 2 bin 427 çocuk ve genç ile ra göre; evde iki haf ta lık is ti ra hat te de fi zik sel ak ti vi te de bu kötü so­
ya pı lan bir ça lış ma da haf ta lık ekran ha ra ket ka pa si te si yüzde 7, 60 yaş nuç la rı hızla geri çe vi re mez.
kar şı sın da ge çi ri len sü re nin 30 saat üstü ki şi ler de ise iki kat daha fazla
kadar art tı ğı iz len di. Ancak ekran oran da dü şü yor. Ay rı ca 20 gün lük * Yont ma Taş dö ne min de avcı
kar şı sın da ge çi ri len sü re ler kar şı­ ha re ket siz dö nem de genç le rin kalp top la yı cı top lu mun üyesi bir in­
laş tı rıl dı ğın da ser best zaman ak ti­ hac mi ni yüzde 11 ora nın da kay bet­ sa nın günde 16 km kadar yü rü­
vi te le ri nin, ders süresinin üzerinde tik le ri daha ön ce ki ça lış ma lar da dü ğü nü dü şü nür sek, sal gın dö­
olduğu tes pit edil miş tir. Ör ne ğin göz len di. ne min de evde ka pa lı kal dı ğı mız
ABD’de ders için bu süre gün lük 90 sü re de çe şit li mobil uy gu la ma la­
da ki ka iken ser best zaman ak ti vi te­ Ha re ket siz lik Oto nom Sinir rın da des te ğiy le gün lük fi zik sel
sin de sekiz saati geç mek te dir. Hüc re le ri ni de Et ki ler ak ti vi te dü ze yi en az 30 da ki ka ve
üze rin de tu tul ma lı dır.
Uyku Ka li te si de Bo zul du İsti ra hat sa de ce kas gücü kay bı na
yol açmaz. Kas­si nir hüc re le ri ara­ * Dü zen li eg zer siz yap mak 20­25
Co vid­19 sal gı nı nın çocuk ve genç ler sın da ki pro te in sen te zi ni de olum­ yaş la rın da mak si mum kas hacim
üze rin de ki bir diğer et ki si de uyku suz et ki ler. Ha re ket siz lik son ra sı ve gü cü ne ula şıl ma sı nı, hayat
dü ze niy le il gi li. 5­17 yaş ara sın da ki oto nom sinir (nöral) hüc re le rin de boyu dü zen li eg zer siz yapan spor­
ço cuk la rın nor mal ge li şim ve ruh­ bir bi rin den fark lı yü zey le rin bir bir­ cu la rın kas gücü ya şıt la rı na göre
sal sağ lık la rı için gün lük uy ku nun le ri ne ya pış ma eği li mi artış göz le­ yüzde 30 daha faz la dır.
9­11 saat ara sın da öne ril mek te dir. nir. Bu durum omu ri lik felci son ra sı
Sal gın dö ne min de çe şit li ül ke ler­ da göz le nen bir du rum dur. Ener ji * Çocuk ve genç ler oyun laş tı rıl­
de ya pı lan araş tır ma lar ço cuk la rın ge rek ti ren fonk si yon la rın sağ lık­ mış eg zer siz ler le evde ge çir dik le­
özel lik le gün için de ge çir dik le ri uy­ lı şe kil de sür dü rü le bil me si için di­ ri daha az prob lem ler le at la ta bi­
ku nun bir saat kadar art tı ğı ancak renç li, yük sek yo ğun luk lu, aero bik lir. Umu du muz aşı la ma ve aza lan
ka li te si nin bo zul du ğu nu gös ter­ eg zer siz le rin bir lik te ya pıl ma sı ge­ vaka sa yı la rıy la fi zik sel ak ti vi te nin
di. Bu nok ta da çocuk ve genç le rin re kir. Ya pı lan ça lış ma lar da sa de ce en iyi ya pıl dı ğı açık ha va da ge çi ri­
daha geç sa at ler de yatıp daha geç vücut ağır lı ğıy la ya pı lan eg zer siz­ len za man la rın art ma sı dır.
sa at ler de kalk ma la rı gün lük ritm le­ le rin stan dart ağır lık lar la ya pı la nın
ri ni de et ki le di. ye ri ne ge çe bi le ce ği de tes pit edil­
Bir böl ge nin ha re ket siz hâle gel me­ miş du rum da dır.
si ola rak ta nım la na bi le nen im mo­
bi li zas yon kas, kalp­da mar, en dok­
rin, sinir sis tem le ri üze rin de önem li

21 Ausgabe 40