“Dijitalleşme aile içi ilişkilerin kalitesini düşürüyor”

Dijital ortamda fazla zaman geçirmenin eşler arasında çatışmalar ortaya çıkardığını söyleyen Klinik Psikolog Bengi Bekar ile yeni nesil bağımlılıkların aile ve özellikle de eş ilişkilerini nasıl etkilediğini konuştuk.

Ko­ro­na­vi­rüs sal­gı­nı­nın ha­ya­tı­mı­za gir­me­siy­le bir­lik­te alı­nan ön­lem­ler kap­sa­mın­da okul­lar, iş yer­le­ri res­to­ran-ka­fe­ler ve eğ­len­ce mer­kez­le­ri ka­pa­tıl­dı. Bu durum, sal­gın sü­re­ci­nin be­lir­siz­li­ği­ne iliş­kin kay­gı­yı, ge­le­ce­ğe dair umut­suz­luk his­si­ni ve fi­nan­sal so­run­la­rı da be­ra­be­rin­de ge­ti­ri­yor. Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar da konu ile il­gi­li bil­gi­si­ne baş­vur­du­ğu­muz diğer uzman isim­ler gibi sos­yal izo­las­yon ve evde ge­çi­ri­len sü­re­nin art­ma­sıy­la bir­lik­te di­ji­tal tek­no­lo­ji­le­re olan il­gi­nin art­tı­ğı­nı söy­lü­yor. Di­ji­tal oyun ve on­li­ne ku­ma­rın aile­de ya­rat­tı­ğı olum­suz­luk­la­rı an­la­tan Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar, “Ki­şi­nin ken­di­ni diğer aile üye­le­rin­den izole et­me­si ve vak­ti­nin ço­ğu­nu di­ji­tal or­tam­da ge­çir­me­si iliş­ki­le­rin ka­li­te­si­ni dü­şü­rü­yor.” diyor. Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar ile yeni nesil ba­ğım­lı­lık­la­rın aile, ev­li­lik ve sos­yal iliş­ki­ler üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­ni ko­nuş­tuk…

“AİLELER DİNLE­ME­YE AÇIK OL­MA­LI”

Pan­de­mi ile bir­lik­te aile üye­le­ri ara­sın­da ya­pı­lan pay­la­şım­la­rın, ortak ge­çi­ri­len vak­tin azal­dı­ğı­nı, bazı aile­ler­de ça­tış­ma­la­rın yo­ğun­laş­tı­ğı­nı dile ge­ti­ren Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar, aynı za­man­da oyun ve ba­his­le­re ya­tı­rı­lan pa­ra­la­rın eko­no­mik açı­dan da pek çok aile­yi zor du­ru­ma dü­şü­re­bil­di­ği­ni be­lir­ti­yor. Ço­cuk­la­rı­nı bu yeni nesil ba­ğım­lı­lık­lar­dan ko­ru­ya­bil­mek için aile­le­re birçok görev düş­tü­ğü­ne vurgu yapan Bekar söz­le­ri­ne şöyle devam edi­yor: “Bu tür du­rum­lar­da ön­ce­lik­le aile­le­rin, ço­cu­ğu din­le­me­ye açık ve güven duy­gu­su­nu his­set­ti­ren bir ortam ya­ra­ta­bil­me­si çok önem­li. Di­dak­tik ol­ma­yan bir yak­la­şım­la, ilgi ve me­rak­la ço­cu­ğun/gen­cin gir­di­ği si­te­ler, oy­na­dı­ğı oyun­lar, oyun­lar­da­ki ka­rak­ter­ler, sev­di­ği özel­lik­ler hak­kın­da soh­bet ede­bil­me­le­ri ge­rek­li. Gü­nü­müz­de tek­no­lo­ji kul­la­nı­mı­nın ka­çı­nıl­maz ve özel­lik­le pan­de­mi dö­ne­min­de eği­ti­min de­vam­lı­lı­ğı açı­sın­dan şart ol­du­ğu­nu göz önün­de bu­lun­dur­du­ğu­muz­da, di­ji­tal or­tam­lar­dan ta­ma­men uzak­laş­ma­nın müm­kün ol­ma­dı­ğı­nı bi­li­yo­ruz. Bunun ye­ri­ne önce aile­le­rin sağ­lık­lı tek­no­lo­ji kul­la­nı­mı hak­kın­da bil­gi­len­me­si ve daha sonra ço­cuk­la­rı­nı bu doğ­rul­tu­da yön­len­dir­me­si çok önem­li.”

Eşlerden biri, çok sık oyun/kumar oynadığı veya ekonomik kayba sebep olduğu için çatışmalar artabilir.

• 

“İHTİYACA GÖRE DES­TEK ALIN­MA­LI”

“Aile­nin Çocuk için bi­rin­cil rol model ol­du­ğu unu­tul­ma­ma­lı.” diyen Kli­nik Psi­ko­log Bekar, ebe­veyn­le­rin kendi tek­no­lo­ji kul­la­nı­mı alış­kan­lık­la­rı­nın da aynı doğ­rul­tu­da ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­nin al­tı­nı çi­zi­yor. Ço­cu­ğun bir sorun ya­şa­dı­ğın­da prob­lem çözme ve ra­hat­la­ma ama­cıy­la di­ji­tal uy­gu­la­ma­la­rı kul­lan­mak ye­ri­ne fark­lı ne tür yol­lar bu­la­bi­le­ce­ği­ni keş­fet­me­si için des­tek sağ­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni dile ge­ti­ren Bekar söz­le­ri­ni şöyle sür­dü­rü­yor: “Tüm ça­ba­la­ra rağ­men bu tür alış­kan­lık­lar edin­miş ço­cuk­la­rın bun­dan kur­tu­la­bil­me­si için aile­le­rin yap­ma­sı ge­re­ken pek çok şey var. Bu tür alış­kan­lık­lar­dan kur­tul­mak hızlı ve kolay bir şe­kil­de müm­kün ol­ma­ya­bi­lir. Özel­lik­le ço­cu­ğun prob­lem­li kul­la­nı­mı­na sebep ola­bi­lecek fak­tör­ler de­tay­lı­ca de­ğer­len­di­ril­me­li. Ço­cu­ğun ih­ti­ya­cı­na göre bir yol çi­zil­me­li ve ge­re­kir­se bir psi­ki­yat­rist veya psi­ko­log­dan des­tek alın­ma­lı. Bunun yanı sıra, ki­şi­nin prob­lem­li kul­la­nı­mı uyku hij­ye­ni ve bes­len­me alış­kan­lık­la­rı açı­sın­dan sorun ya­şa­ma­sı­na sebep ol­duy­sa bun­lar mut­la­ka ele alın­ma­lı ve ge­rek­li dü­zen­le­me­ler ya­pıl­ma­lı.”

“Kişinin kendisini partnerinden uzaklaştırması, eğlence ve haz kaynaklarının online oyun ve kumar üzerine yoğunlaşması, ilişkinin kalitesinde kayba sebep olabilir.”

EVLİLİKLER OLUM­SUZ ETKİLENİYOR

Pan­de­mi dö­ne­min­de birçok çif­tin es­ki­ye göre evde daha çok bir­lik­te zaman ge­çir­di­ği­ni kay­de­den Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar, “Bu durum bazı çift­ler açı­sın­dan olum­lu so­nuç­lar ve­rir­ken, ba­zı­la­rı­nı olum­suz et­ki­li­yor. Bu süreç, sis­te­min di­na­mi­ği­ne göre de­ğiş­ken­lik gös­te­ri­yor. Eş­ler­den biri, çok sık oyun/kumar oy­na­dı­ğı veya eko­no­mik kayba sebep ol­du­ğu için ça­tış­ma­lar ar­ta­bi­lir. Ki­şi­nin ken­di­si­ni part­ne­rin­den uzak­laş­tır­ma­sı, eğ­len­ce ve haz kay­nak­la­rı­nın on­li­ne oyun ve kumar üze­ri­ne yo­ğun­laş­ma­sı, iliş­ki­nin ka­li­te­sin­de kayba sebep ola­bi­lir. Aynı za­man­da evden ça­lış­ma­ya devam eden çift­ler­de bazı sos­yal rol ka­rı­şık­lık­la­rı ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­ruz. Ev için­de es­ki­den üst­le­nil­me­yen bazı so­rum­lu­luk­la­rı ye­ri­ne ge­tir­me zo­run­lu­lu­ğu da ça­tış­ma­la­rı ar­tı­ra­bi­lir. Bu, çift­le­rin bir­bi­rin­den bık­ma­sı ve bo­şan­ma ka­ra­rı al­ma­sı­na kadar gi­de­bi­lir. Bazı çift­ler­de, bir kişi ba­ğım­lı ol­du­ğun­da eğer part­ne­ri de ba­ğım­lı­lık açı­sın­dan risk­liy­se oyuna/ku­ma­ra ka­pıl­ma ola­sı­lı­ğı­nın yük­sek ol­du­ğu­nu söy­le­mek müm­kün.” diyor.

“OYUN­LAR GENÇ­LERİN GÜN­DEMİNİ BELİRLİYOR”

Di­ji­tal oyun/kumar uy­gu­la­ma­la­rı­nın, bir­çok kişi için yeni bir sos­yal et­ki­le­şim alanı ha­li­ne gel­di­ği­ne vurgu yapan Bekar şun­la­rı söy­lü­yor: “Di­ji­tal oyun­lar özel­lik­le çocuk ve genç­le­rin gün­de­mi­ni be­lir­li­yor. Oyun­lar üze­rin­den ar­ka­daş edin­dik­le­ri ve ile­ti­şim­le­ri­ni sür­dür­dük­le­ri gö­rü­lü­yor. Aynı oyunu oy­na­yan ki­şi­ler ara­sın­da­ki iliş­ki­le­ri güç­len­dir­me­de et­ki­li ol­du­ğu­nu söy­le­mek müm­kün olu­yor. Ancak evde bir ki­şi­nin ken­di­si­ni di­ğer­le­rin­den izole et­me­si, di­ji­tal or­tam­dan ay­rıl­mak is­te­me­me­si, zih­ni­nin yoğun ola­rak oyun/ku­mar­la meş­gul ol­ma­sı iliş­ki­le­re ya­pı­lan ya­tı­rı­mı azal­ta­bi­lir ve sonuç ola­rak iliş­ki­le­rin bo­zul­ma­sı­na neden ola­bi­lir.” Bir çocuk/genç için ak­ran­la­rı­nın fikir ve gö­rüş­le­ri­nin ol­duk­ça önem­li ol­du­ğu­nun al­tı­nı çizen Bekar söz­le­ri­ni şöyle ta­mam­lı­yor: “Er­gen­ler ak­ran­la­rı ta­ra­fın­dan kabul gör­mek, be­ğe­nil­mek ve onay­lan­mak is­ter­ler. Prob­lem­li oyun/ku­ma­rın ha­ya­tın­da yol aç­tı­ğı olum­suz­luk­la­rı ve bun­dan kur­tul­ma­nın müm­kün ol­du­ğu­nu dile ge­tir­mek, bir­lik­te zaman ge­çir­mek için fır­sat­lar ya­rat­mak, ih­ti­yaç duy­du­ğu zaman din­le­ye­bi­le­cek­le­ri­ni, ya­nın­da ol­duk­la­rı­nı his­set­tir­mek ve bir sorun ya­şa­dı­ğın­da des­tek ola­bi­le­ce­ği­ni be­lirt­mek bile bir genç için ol­duk­ça yar­dım­cı ola­bi­lir.”

“Bazı çiftlerde bir kişi bağımlı olduğunda eğer pertneri de bağımlılık açısından riskliyse oyuna/kumara kapılma olasılığının yüksek olduğunu söylemek mümkün.”

KLİNİK PSİKOLOG BENGİ BEKAR KİMDİR?

Kli­nik Psi­ko­log Bengi Bekar; Arel Üni­ver­si­te­si Psi­ko­lo­ji bö­lü­mün­den 2015 yı­lın­da mezun oldu. Hasan Kal­yon­cu Ga­zi­kent Üni­ver­si­te­si Kli­nik Psi­ko­lo­ji yük­sek li­sans prog­ra­mı­nı, “Dik­kat Ek­sik­li­ği ve Hi­pe­rak­ti­vi­te Bo­zuk­lu­ğu Olan Ço­cuk­lar­da Bil­gi­sa­yar Oyun Ba­ğım­lı­lı­ğı” tezi ile 2018 yı­lın­da ta­mam­la­dı. 2019 yı­lın­da “Çocuk ve Er­gen­ler­de Bi­liş­sel Dav­ra­nış­çı Te­ra­pi” te­orik eği­ti­mi ve süper viz­yo­nu­nu ta­mam­la­dı. Ço­cuk­lar­la il­gi­li bir­çok psi­ko­met­rik test eği­ti­mi­ni almış ve aktif ola­rak uy­gu­la­mak­ta­dır. Ye­şi­lay’ın kumar ba­ğım­lı­lı­ğı üze­ri­ne yü­rüt­tü­ğü bir­çok ça­lış­ma­da gö­nül­lü ola­rak yer al­mış­tır. 2018 yı­lın­dan bu yana, Güneş Çocuk’ta çocuk ve genç­ler­le ça­lış­ma­la­rı­nı sür­dü­rü­yor.