Bazı sigara kullanıcıları bağımlıktan kurtulmanın yolu olarak elektronik sigaradan yardım bekler. Oysa elektronik sigara ve benzeri ürünler nikotin salan araçlardır. Nikotin bağımlılığının bir başka versiyonudur. Bilimsel çalışmalarda, e-sigaranın da solunum sistemine, kalp-damar sitemine, nörolojik, gastrointestinal, immün sistemlere, akut zehirlenmelere neden olduğuna ilişkin kanıtlar var.
Solunum Derneği (TÜSAD) Başkan Yardımcısı
Prof. Dr. Şule AKÇAY
Ülkemizde her yıl 80 bin kişinin tütün ürünleri kullanımına bağlı nedenlerle hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada yaklaşık bir buçuk milyar tütün kullanıcısı var. Bunların yüzde 80’i düşük-orta gelirli ülkelerde yaşıyor. Ülkemizde ise TÜİK verilerine göre, tütün kullanım oranı yüzde 28 civarında. Bu da 23 buçuk milyon kişinin tütün ve tütün ürünü kullanıcısı olduğu anlamına geliyor. Bu basit bir alışkanlık değil, dünyada her yıl milyonlarca kişinin ölümüne neden olan ciddi bir salgındır.
İngilizce’de Electronic Nicotine Delivering System (ENDS) olarak adlandırılan elektronik sigara ve benzeri ürünler nikotin salan araçlardır. E-sigaranın daha zararsız olduğuna ilişkin yanlış bir algı yaratılmaya çalışılıyor. Oysa nikotin bağımlılığının bir başka versiyonudur.
Bağımlılıktan kurtulmak mümkün
Tütün ve tütün ürünlerinin bırakılmasının ardından sağlık üzerinde hemen ve uzun vadede ortaya çıkan çok sayıda olumlu etkisi fark edilir.
Bağımlılık nikotin kaynaklıdır, kurtulmak elbette ki mümkündür. Ancak çoğu bağımlı nikotinin pekiştirici etkisi nedeniyle, kendisine zarar verdiğini bilerek tütün ürününü tüketir. Yani nikotin bağımlılığının gelişmesinde psikolojik, sosyal nedenler rol aldığı gibi, aynı zamanda fizyolojik bağımlılık da söz konusudur. Sigara bırakmak öncelikle düşüncede, daha sonra davranışta değişiklik gerektirir. Bırakma denemelerinin başarısı bireysel farklar gösterir. Tütün bağımlılığından kurtulmak isteyen ve bunu başaramayacağını düşünen bireyler uzmandan yardım almalıdır.
Kanser yapıcı 7 bin toksik madde var
Tütün ürünlerinin içinde pek çoğu kanser yapıcı yedi bin toksik ve kimyasal madde var. 1985 yılında Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı, sigara dumanını insan için birinci grup kanser yapıcı olarak kabul etti. Nikotin, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, aldehitler, benzen, karbon monoksit, karbon dioksit, hidrojen siyanit, amonyak, azot gibi kimyasal maddeler vücuda alındığında tüm sistemlerde çok çeşitli hastalıklara yol açıyor. Bunların en başında kanserler gelir. Sigara dumanına maruz kalan dokularda meydana gelen DNA hasarı kanser oluşum sürecini tetikler, böylece başta akciğer kanseri olmak üzere gırtlak, yemek borusu, karaciğer, mide, bağırsak, meme, böbrek, prostat, mesane, kan kanserleri ve lenf bezi kanserlerinin görülme riski artırır. Akciğer kanserlerinin yüzde 80-90’ı sigara içenlerde ortaya çıkar. Sigara içenlerde akciğer kanseri gelişim riski, hiç sigara içmeyenlere göre 10-65 kat fazla. Pasif sigara içicilerinde ise normal popülasyona göre bu risk yüzde 20 artırır.
Ciddi kronik hastalıkların da nedeni
Sigara dumanı bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir. Sigara dumanındaki maddelerin solunum yolu savunma mekanizmalarını engellemesi-bozması nedeniyle üst-alt solunum yolu enfeksiyonları görülebilir. Bunların yanı sıra, tütün kullanımı nedeniyle damar tıkanıklıkları meydana gelebileceği için kalp damar hastalıkları riski yükselir. Mide- bağırsak sisteminde reflü, ülser, kolitis ülseroza, Crohn Hastalığı da tütün kullanım nedeniyle gelişir. Tütün ve tütün ürünleri kullanan kişilerde üreme fonksiyon bozuklukları, gebelerde ölü doğum, düşük, erken doğum, plesante previa, dekolman, düşük doğum ağırlıklı bebek, anomaliler, gelişim geriliği, zekâ geriliği, dikkat eksikliği, hiperreaktivite, depresyon, çocukluk çağı enfeksiyon sıklığı da görülebilir. Ayrıca sinir sisteminde inme, beyin damar tıkanıklığı, hafıza sorunları, demans, Parkinson, multipi skleroz hastalıklarına da yol açabilir.
