COVID-19’dan Akciğerleri de Aşıyla Korunmalıyız
Grip, boğmaca ve pnömoni/zatürre gibi hastalıklar da olduğu gibi COVID-19 salgınında da akciğerleri korumanın en etkin yolu aşıdır. Hava kirliliği, tütün kullanımı ve virüs gibi pek çok tehdit varken, akciğer sağlığını korumak çok daha önemli.
Prof. Dr. Ülkü YILMAZ
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Başkanı
Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları nedeniyle gerçekleşen hastane yatışlarının tümünde yüzde 13, bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerde ise yüzde 11’i oluşturuyor. Oysa solunum hastalıklarının çoğu önlenebilir kategoridedir. Bu nedenle korunma yöntemlerini bilmek-uygulamak çok önemli. Grip, boğmaca ve pnömoni/zatürre gibi rahatsızlıkların yanı sıra, halihazırda devam eden COVID-19 salgınından da akciğerleri korumanın en etkin yolu aşı. Aşı yaptırmak, pek çok akciğer hastalığı ile mücadele etmekte en etkin yoldur.
Akciğer rahatsızlığı veya diğer sağlık sorunları olan kişilerin akciğer enfeksiyonlarına yakalanma riski daha yüksektir. Bu enfeksiyonların bazıları aşı yaptırılarak önlenebilir. Aşılamanın toplumda yeterli orana ulaşması halinde ise, bu tip hastalıkların hızının yavaşlaması ve insanların çok daha etkin korunması mümkün.
10 kişiden 9’u kirli hava soluyor
Bu arada akciğer sağlığını tehdit eden unsurlardan biri de hava kirliliğidir.İnsan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri bilinen hava kirliliği her yıl dünyada tahminen 7 milyon insanın ölümüne neden oluyor. Pek çok solunum yolu hastalığı özellikle de akciğer gibi kanser türlerini tetikleyebiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, 10 kişiden 9’u yüksek oranda kirletici içeren hava soluyor. Sağlığı bu denli tehdit eden kirlilik konusunda hükümet, kurum ve bireyler üzerine düşeni yapmalı, gerekli önlemleri almak adına ivedilikle harekete geçmelidir. Bireyler hava kirliliğinin baş sorumlusu olmasa da daha az yakıt tüketme, enerji kaynaklarını verimli kullanma gibi yöntemlerle bu konudaki önlemlere destek verebilir.
Sigara da, e-sigara da zararlı
Dünyada her yıl 8 milyon insan tütün kullanımı nedeniyle hayatını kaybediyor. Tütün dumanının çoğu toksik ve kansere neden olabilen dört binden fazla kimyasal içeriyor. Bu noktada sigaraya başlamamak ya da kullanılıyorsa da bırakmak, akciğer sağlığını korumanın ve iyileştirmenin en iyi yollarından biridir. Tütün ürünlerini bırakmak, dumanın akciğere verdiği hasarı azaltmada etkin rol oynuyor.
Tütünü bırakmak amacıyla kullanımı artan e-sigara cihazlarından solunan nikotin akciğer dokusuna zarar verir ve tehlikelidir.
Tütünün bırakılmasının ardından görülen olumlu değişiklikler:
- Sigarayı bıraktıktan sadece 20 dakika sonra kalp atış hızı düşer,
- 12 saat içinde kandaki karbon monoksit seviyesi normale döner,
- 2-12 hafta içinde dolaşım düzelir ve akciğer fonksiyonları artar,
- 1-9 ay içinde öksürük ve nefes darlığı azalır,
- 5-15 yıl içinde inme riski sigara içmeyenlerin seviyesine düşer,
- 10 yıl içinde akciğer kanseri ölüm oranı, sigara içen birinin riskinin yaklaşık yarısına iner.
- 15 yıl içinde kalp hastalığı riski sigara içmeyenlerinki kadar olur.