TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu bünyesinde Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) ve İstanbul Medipol Üniversitesinin ortaklaşa yürüttüğü projede, farklı bir hastalığa karşı kullanılan bir ilacın COVID-19 tedavisinde güçlü bir etki potansiyeline sahip olduğu saptandı. Faz-2 çalışmalarına başlanan projede, yapılan preklinik çalışmalarda Montelukast adlı molekülün virüsün hücreye girmesini ve hücre içerisinde çoğalmasını engellediği ortaya kondu.
Bahçeşehir Üniversitesi
Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri
Bölümü ve Biyofizik Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Serdar DURDAĞI
İstanbul Medipol Üniversitesi
Uluslararası Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji
Anabilim Dalı Başkanı ve İlaç Keşif ve Geliştirme Merkezi Müdürü
Doç. Dr. Mustafa GÜZEL
TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu bünyesinde geliştirilen ve Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü ve Biyofizik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serdar Durdağı’nın yürütücü, İstanbul Medipol Üniversitesi Uluslararası Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı ve İlaç Keşif ve Geliştirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mustafa Güzel’in koordinatör araştırmacı olarak katkı verdiği proje, COVID-19 mücadelesinde yeni umutlara neden oldu. Faz-2 çalışmalarına başlanan projede, Montelukast adlı molekülün virüsün hücreye girmesini ve hücre içerisinde çoğalmasını engellediği preklinik çalışmalar ile ortaya kondu. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), TÜBİTAK MAM, İstanbul Medipol Üniversitesi ve Koç Üniversitesi’nden toplamda 30’dan fazla araştırmacı ve bursiyerin katkıları ile TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu desteği ve Bahçeşehir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında preklinik çalışmalara başlandı.
15 binden fazla molekül incelendi
Proje kapsamında, sanal tarama ve moleküler modelleme çalışmaları için geliştirilen özel algoritmayla Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) laboratuvarlarında 15 binden fazla molekül bilgisayar ortamında tarandı, seçilen 25 moleküle biyolojik testler uygulandı. Montelukast adlı molekülün, SARS-CoV-2 üzerinde etkili olduğu belirlendi. Biyolojik testleri yapılan Montelukast’ın virüsün hücreye girmesini ve hücre içerisinde çoğalmasını engellediği gösterildi.
Faz-2 çalışmaları 8 merkezde başlayacak
Virüs nötralizasyon testlerinde alınan başarılı sonuçlar sonrası Montelukast için klinik çalışmalar planlandı. Faz-2 klinik çalışma, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul Medipol Üniversitesi ve TÜBİTAK destekleri ile 380 gönüllü hasta üzerinde planlanarak klinik çalışma için Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan (TİTCK) klinik araştırma izni alındı. Faz-2 çalışmalarının kısa süre içerisinde 8 farklı merkezde başlayacağı bildirildi.
Covid-19 öncesi ve tedavisinde kullanılabilme potansiyeli taşıyor
Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Serdar Durdağı, “Bu ilacın en önemli özelliği, virüsün hem hücre içerisine girmeden önceki Spike/ACE2 etkileşimini engellemesi hem de hücre içerisinde main proteaz enzimini inhibe ederek çoğalmasını önleyecek moleküler mekanizmaya sahip olması. Virüs nötralizasyon testlerinde yapılan analizlerde virüs enfeksiyonu öncesi ilaç muamelesinin de virüsün etkisini ötelediği bulundu.
Bir ilacın yeniden kullanılması yaklaşımı, sıfırdan ilaç geliştirme maliyetlerini ve süresini önemli ölçüde azalttır. İlaç yeniden konumlandırma çalışmalarında ele alınan moleküller daha önce farklı bir hastalığa karşı preklinik ve klinik faz çalışmalarından geçtiği ve iyi tanımlanmış profillere sahip olduğu için uzun vadeli preklinik çalışmalar gerektirmez ve bu nedenle acil hastalık durumları veya salgınlar durumunda mükemmel aday olurlar. Bu nedenle çok hızlı bir şekilde Faz-2 aşamasına gelindi” dedi.
Tamamen yerli
COVID-19 tedavisinde kullanılan Favipiravir isimli ilacın yerli sentezini üretmeyi başaran Doç. Dr. Mustafa Güzel, yeni ilaç adayının tamamen yerli imkanlarla ve multidisipliner yaklaşım ve farklı kurumlardan oluşan araştırmacı bir ekip ile hazırlandığını söyledi.
