Dijital mecralarda geçirdiğimiz süre arttıkça, kitap okumak, bir spor veya sanat dalıyla uğraşmak, doğada zaman geçirmek gibi aktivitelerimiz de azaldı. Teknoloji bağımlılığıyla hayatımıza giren ve depresyon, anksiyete, tükenmişlik sendromu, beyin yorgunluğu gibi sonuçlara neden olan bu durumdan kendimizi nasıl uzaklaştırabiliriz? Daha iyi ve daha sağlıklı bir yaşama kapı açmanın bir yolu da dijital detokstan geçiyor.
BURÇİN ŞENEL
NEDEN DİJİTAL DETOKS?
• Konsantrasyonunuz artar: Dijital dikkat dağıtıcı unsurlardan uzaklaşarak kişisel ve iş yaşamınızda konsantrasyonunuzu ve verimliliğinizi artırabilirsiniz.
• Uyku kaliteniz artar: Özellikle yatmadan önce ekran süresini sınırlandırarak melatonin üretimini bozabilen mavi ışığa maruziyeti azaltabilir ve uyku kalitenizi artırabilirsiniz.
• Daha sağlıklı olursunuz: Dijital detoks sayesinde daha fazla fiziksel aktiviteye yönelerek göz yorgunluğunuzu azaltabilir, beden duruş bozukluğunuzu düzeltebilirsiniz.
• Sosyal ilişkileriniz kuvvetlenir: Cihazlardan uzaklaşmak, aile ve arkadaşlarınızla daha sık yüz yüze iletişim kurmanızı sağlar ve bireysel ilişkilerinizi güçlendirir.
• Farkındalığınız artar: Dijital detoks, günlük aktivitelerde daha farkında ve anı yaşayan biri olmanıza yardımcı olarak iyi oluş hâlinizi artırır, mutluluk verir.
• Sosyal etkinliklerden keyif alırsınız: Kitap okumak, spor yapmak, yemek pişirmek veya doğada vakit geçirmek gibi ekran içermeyen hobiler sayesinde eski alışkanlıklarınıza tekrar yönelebilirsiniz.
• Teknolojiyi daha bilinçli kullanırsınız: Ara vermek, teknolojiyle aranızdaki ilişkiyi daha da sağlıklı hâle getirir ve dijital cihazları nasıl ve ne zaman kullanacağınız konusunda daha bilinçli olmanızı sağlar.
• Stres seviyeniz azalır: Ekran kullanım süresini azaltarak aşırı sosyal medya kullanımı ve sürekli çevrim içi olmaktan kaynaklı anksiyete, depresyon ve stresi hafifletebilirsiniz.
DİJİTAL DETOKS NASIL
YAPILIR?
• Hedef koyun: Neden dijital detoks yapmak istiyorsunuz? Stresinizi azaltmak, daha üretken olmak, sosyal çevrenizle ilişkinizi düzeltmek ya da daha sağlıklı olmak için mi? Kendinize bu soruları sorarak işe başlayabilirsiniz.
• Süre belirleyin: Detoksunuzun ne kadar süreceğine karar vermek, size en az hedef koymak kadar fayda sağlayacaktır. Bu süre bir gün, bir hafta, bir ay veya daha uzun olabilir. Bir takvim ve bir kalem yardımıyla motivasyonunuzu artırabilirsiniz.
• Çevrenizi bilgilendirin: Arkadaşlarınıza ve takipçilerinize bir süre sosyal medya kullanmayacağınızı söyleyin. Bu sayede, sosyal medya hesabınıza girmediğiniz süre içerisinde kimse sizi merak etmeyecektir.
• Sosyal medya hesaplarınızı kapatın ya da dondurun: Dijital detoksun en zor adımı, sosyal medya hesaplarınızı kapatmaktır. Hesaplarınızı dondurabilir veya tamamen silebilirsiniz. Sosyal medya uygulamalarını telefondan silmek de kontrol etme dürtünüzü büyük oranda köreltecektir.
• Sınırlarınızı belirleyin: İş veya diğer zorunluluklar nedeniyle tamamen bırakmanız mümkün değilse, kullanma konusunda kendinize sıkı kurallar koyabilirsiniz. Örneğin, sosyal medya kullanımınızı günün belirli saatleriyle veya belirli amaçlarla sınırlayın.
• İlgi alanınızı değiştirin: Sosyal medya kullanım sürenizi yeni aktivitelerle doldurun. Yıllar önce yapmaktan keyif aldığınız hobilerinize geri dönebilir; spor yapmak, kitap okumak gibi temel zihin dağıtma etkinliklerine vakit ayırabilirsiniz.
• Uygulamalardan destek alın: Özellikle ilk saatler ve günlerde sosyal medyadan uzak kalmakta zorlanabilirsiniz. Telefonunuzu sürekli kurcalama dürtüsüyle mücadele etmek sizi yorabilir. Bu nedenle, sosyal medya kullanımını engellemek veya sınırlamak için tasarlanmış uygulamalar veya araçları kullanabilirsiniz: uygulama engelleyiciler, ekran süresi takipçileri ve web sitesi engelleyicileri gibi.
• Not alın: Duygu, düşünce ve deneyimlerinizi kaydetmek için bir günlük tutun. Detoksun ruh halinizi, üretkenliğinizi ve genel durumunuzu nasıl etkilediğini kelimelere dökebilirsiniz.
• Sosyal çevrenizden yardım isteyin: Çevrenizde bir kişinin daha dijital detoks yaptığını bilmek sizi rahatlatabilir. Eğer yakınınızda birlikte detoks yapacak birisi yoksa bir detoks grubuyla iletişime geçebilirsiniz.
• Sonucu değerlendirin: Detoks döneminden sonra nasıl hissettiğinizi ve ne öğrendiğinizi değerlendirin. Bu değerlendirme sayesinde detoksu uzatmak, düzenli hâle getirmek veya sosyal medya alışkanlıklarınızı kalıcı olarak değiştirmek isteyip istemediğinize karar vermeniz kolaylaşacaktır.
• Bilinçli kullanıcı olun: Sosyal medyaya döndüğünüzde alışkanlıklarınızın farkında olun. Bilinçsizce gezinmek yerine, sosyal medyayı amacına uygun kullanın.
• Yeni alışkanlıklar edinin: Çevrim dışı aktiviteleri ve etkileşimleri öncelik hâline getiren yeni rutinler ve alışkanlıklar edinebilirsiniz.
