Açık tenli, 40 yaş üstü kişilerde daha sık görülen güneş lekeleri cilde renk veren hücre sayısının artışıyla oluşur, tedavi edilmediği müddetçe kalıcıdır. Lekenin şiddeti ve süresine göre harici uygulanan krem, peeling, krioterapi ya da lazer ile tedavi edilebilir. Kansere dönüşebilme riski olan dermatoskopik muayenede şüphe oluşursa patolojik inceleme gerekebilir.
Doç. Dr. Gökhan Okan
Dermatoloji Uzmanı
Güneş lekeleri cildin yoğun ve uzun süreli ultraviole ışınlarına maruz kalması sonrasında gelişen ciltte renk artışıdır. Cildimize renk veren melanin hücrelerinin sayıca artışı güneş lekelerine neden olur. Açık tenli, 40 yaş üstü kişilerde daha sık görülür. Koyu tenli kişilerde nadir ve sayıca azdır. Leke olan bölgelerde cilde renk veren hücre sayısında artış bulunduğundan tedavi edilmediği müddetçe kalıcıdır. Güneş lekeleri genellikle oval, açık kahverengi renkte görülmekle birlikte bazen koyu renkli olabilir. Yüz, el, sırt ve ön kol en sık görüldüğü bölgelerdir.
Bazı durumlarda güneş lekeleri ciddi bir durum olan malign melanomdan ayırt etmek zor olabilir. Bu tip durumlarda dermatoloji hekimi dermatoskopik muayene ile lezyonu değerlendirir. Dermatoskopik görünümden tanıda şüphe olursa patolojik inceleme yapılır.
Güneş lekelerinin tedavisi zor-zaman alıcıdır…
Lekenin şiddeti ve süresine göre harici uygulanan krem, peeling, krioterapi ya da lazer ile tedavi edilir. Renk açıcı kremler içeriğinde hidrokinon, tretinoin, azeleik asit, arbutin, glikolik asit, niasinamid gibi maddeler bulundurur. Kullanılan ürünlerin etken maddesi tek olabileceği gibi, birkaç etken madde de aynı üründe yer alabilir. Leke kremlerinin akşam uygulanması önerilir. Yazın kullanılmaları tavsiye edilmez. Tedavinin zaman alacağı konusunda hastalar bilgilendirilmelidir.
Peeling yöntemi ile derinin üst tabakası soyularak, lekeli bölge uzaklaştırılır. Peeling amaçlı salisilik, alfa hidroksi, beta hidroksi, triklor asetik asit (TCA) sık tercih edilir. Sonrasında ciltte kızarıklık, kabuklanma, kepeklenme görülür, 5-7 gün içinde eski haline döner. Bu sürede deri yenileyici ürünler kullanılmalı, kabuklar ellenmemeli, güneşten çok iyi korunmalıdır. İşlem 4-6 seans şeklinde 21-28 gün ara ile yapılır. Peeling işlemi genellikle renk açıcı krem tedavisi bir arada uygulanır.
Krioterapi olarak bilinen soğuk tedavisi melanin hücrelerinin soğuktan etkilenerek lekenin açılmasını sağlar. Sonrasında ciltte hafif kabuklanma, kepeklenme görülür, lekeli olan deri atılır. Lazer ışınları leke olan bölgelerde renk hücresinin atılmasını sağlar. Genellikle derin yerleşim ve uzun süreli lekelerde tercih edilir. Krioterapi ve lazer tedavilerinin etkinliği krem tedavisi ve peeling yöntemine göre daha fazladır. Ancak bu iki tedavi yöntemi emin ellerde dikkatli yapılmadığı zaman ciltte beyaz leke, iz kalma olasılığı bulunmaktadır. Tüm tedaviler sonrası güneşten korunmak çok önemlidir.
En etkili korunma güneşten kaçınmaktır… Lekelerden korunmanın en etkili yolu güneşten kaçınmaktır. Oluşumu doğru-düzenli güneş koruyucu kullanımı ile çözülebilir. Koruyucu evde bile her gün düzenli kullanılmalıdır. Güneşte bulunma süresi üç saati aşıyorsa uygulama tekrar edilmelidir. Işınların en yoğun 10:00-16:00 saatleri arasında dışarıda bulunulmamalı ya da gölgede kalınmalıdır. Günlük olarak en az 30 koruma faktörü olan kremler kullanılmalıdır. Bulutlu havalarda bile güneşin radyasyonu ancak yarısı kadar azaldığı için koruma yapılmalıdır. Koruyucu ve açık renkli giysiler giyilmeli, güneş gözlükleri ve şapka takılmalıdır. Giysilerde UV koruma faktörü aranmalıdır. Aynı güneş ışınları gibi etki ederek deride melanin salgısını arttıran solaryumundan kaçınılmalıdır. Ayrıca güneşten korunma alışkanlığına erken yaşlarda başlanmalıdır.
