Sosyal İşler Bakanlığı adına Tüketici Derneği tarafından Denizbank A.Ş. nin çeşitli hizmet sözleşmelerinde yer alan 24 maddeye karşı açılan davada, Viyana Ticaret Mahkemesi, Tüketici Derneğinin 21 maddede haklı olduğuna hükmetti.
Farazi rıza ile ilgili VKI davasında karar.
Avrupa Adalet Divanı onayladı: Farazi rıza hükümleri sınırsız olamaz. Tüketici Bilgilendirme Derneği (VKI), Sosyal İşler Bakanlığı adına DenizBank AG’ye hizmet sözleşmesinde yer alan birçok şart ve koşul nedeniyle dava açmıştı. Yargıtay geçen yıl VKI’nin itiraz ettiği hükümlerden 17’sinin hukuka uygun olmadığına hükmetmiş, diğer 6 madde ise açıklık getirilmesi için Avrupa Adalet Divanı’na iletilmişti. Avrupa Adalet Divanı kararını açıkladı (C-287/19).
Davada ele alınan konulardan biri, bankanın bir cari hesaba ait genel hizmet sözleşmesinde yer alan şart ve koşulları, herhangi bir kısıtlama olmaksızın, “farazi rıza” adı altında değiştirip değiştiremeyeceğiydi. Böyle bir „farazi rıza“ veya „farazi açıklama“ durumunda, banka, müşteri ile yaptığı sözleşmede değişiklik yapmayı önerebilir, müşteri belirli bir süre içinde itiraz etmezse değişiklikler geçerlilik kazanır. Şimdiye kadar Avusturya içtihat hukukuna göre sözleşmede geniş kapsamlı değişikliklerin bu şekilde yapılması mümkün değildi. Yargıtay ödeme işlemlerinde bu tür maddelerin hukuka uygun olup olmadığı sorusunu karar için Avrupa Adalet Divanı’na sunmuştu.
Avrupa Adalet Divanı, VKI’nin bu konudaki hukuki görüşünü doğruladı ve Yargıtay’ın bugüne kadarki Avusturya içtihadına uygun olarak, hem ödeme hizmetleri yönetmeliği ilkelerinin hem de tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlara ilişkin yönetmeliğin bu tür farazi açıklama hükümleri için geçerli olduğuna karar verdi. Ana sözleşmedeki değişikliklerde rızayı düzenleyen bir sözleşme maddesinin haksız olarak görülüp görülmeyeceği, tüketici sözleşmelerinde haksız şartlara ilişkin yönetmelik temelinde değerlendirilmek zorundadır. Bu, Tüketicinin Korunması Yasasının koruyucu hükümlerinin de geçerli olduğu anlamına gelir.
VKI’nin avukatı Joachim Kogelmann, karar ile ilgili olarak, „Resmi itiraz hakkına rağmen, sözleşmede yer alan farazi rıza, uygulamada genellikle şirket tarafından tek taraflı değişiklik yapılması ile sonuçlanır,“ dedi ve açıklamasına devam etti: “Tüketicinin korunması hukuku açısından bakıldığında Avrupa Adalet Divanı’nın, sözleşmede farazi rıza ile değişiklik yapma konusunda aldığı karar tüketiciler için olumludur. Karar aynı zamanda önceki Avusturya içtihadını da doğrulamaktadır. ABAD, üzerinde anlaşmaya varılan farazi rıza maddelerinin, ödeme işlemlerinde kısıtlama olmaksızın uygulanamayacağını ve özellikle Tüketicinin Korunması Yasasına uyulması gerektiğini açıkça belirtmiştir.
