Türkiye’de 12 yaş üstü çocuklara 5 Eylül’den bu yana uygulanmaya başlanan Covid-19 aşısının 2’inci dozunun üzerinden üç ay süre geçen çocuklar için 3’üncü doz aşının yapılmaya başlandı. Uygulamayla ebeveynlerde tedirginlikle birlikte bazı soru işaretleri oluştu. İlk soru da üçüncü doz hatırlatma aşı gerekli mi?
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
Doç. Dr. Manolya KARA
Kovid-19 virüsüne karşı hatırlatma dozu özellikle 12 yaş üstü çocuklarda gerekli mi? Ebeveynler merakla sorularına yanıt arıyor.
• 3’üncü doz hatırlatma aşısının çocuklarda yan etkisi olacak mı?
Hatırlatma (rapel) doz ile primer aşı sonrası gelişen bağışıklık yanıt güçlenecektir. mRNA Kovid aşısı (Pfizer/BioNTECH) uygulanan çocuklarda genel olarak gözlenen yan etkiler; aşı uygulanan bölgede kızarıklık, hassasiyet, ateş, kırgınlık, kas ağrısı, mide bulantısı gibi hafif ve çoğunlukla ilk 48-72 saat içerisinde kendiliğinden geçen bulgulardır. 3. doz hatırlatma aşısından sonra ilk iki dozdan farklı bir yan etki beklenmiyor.
• Çocuklar 3’üncü dozu Sinovac mı, Biontech mi olmalı?
Aşılamada tercih edilen hatırlatma dozunun primer olarak yapılan aşı türü ile devam etmesidir. Ancak uygulanacak aşının yaş grubu için ruhsatlı olması şartıyla, hatırlatma dozu için farklı bir aşı kullanılabilir. Bununla birlikte dünya genelinde aşı etkinliği ve yan etki profili açısından kapsamlı çalışmalar mRNA Kovid aşıları ile yürütülmüştür.
• Omicron hafif seyrettiği için çocuklara 3’üncü doz aşı gerekir mi?
Erken veriler, Omicron’un KOVİD-19’un önceki varyantların neden olduğu enfeksiyondan daha az şiddetli olduğunu gösteriyor. Bazı çalışmalarda hastaneye yatış, yoğun bakım ünitesine kabul, hastane içi ölüm riskinin azaldığı görülmüştür. Bununla birlikte; Omicron varyantının bulaşıcılığının yüksek olmasına paralel yüksek vaka hacmi, hastaneye yatış oranlarında artış buna bağlı olarak ağır hastalık olgularının gözlenmesine; ayrıca sağlık sistemi üzerinde aşırı yüke neden olmaktadır.
Orijinal aşılar tarafından hedeflenen spike proteinlere yönelik antikor yanıtından kaçabilecek varyantlara karşı azalan bağışıklık ve etkinlik olasılığı nedeniyle, ülkemiz dahil olmak üzere pek çok ülke tam aşılanmış bireyler için bir hatırlatma aşı uygulaması başlatmıştır.
• Kovid geçirmiş çocuk iyileştikten sonra ne zaman hatırlatma dozunu olmalı?
Yakın zamanda belgelenmiş Kovid-19 enfeksiyonu olan çocuklar (ilk aşı dozundan sonra teşhis edilenler dahil) akut enfeksiyondan iyileşip, izolasyon önlemlerinin sonlandırılmasının ardından aşı olabilir.
• Çocuklar hatırlatma dozu öncesi sağlık muayenesinden geçmeli mi?
Rutin olarak böyle bir öneri bulunmuyor.
• Aşı aralıklarının kısa olması çocuklarda etkisini azaltır mı?
Aşılar arasında bırakılması gereken süre klinik çalışmalar sonucu belirlenmiştir. Bu sürelerin dışına çıkılması önerilmez.
• Hatırlatma önceki aşılarla aynı dozda mı olacak?
Aşının dozunda herhangi bir değişiklik olmayacak.
• Çocuk ile yetişkin dozu arasında fark var mı?
12 yaşından büyük ergen ve yetişkinler için önerilen doz; üç hafta (21 gün) arayla 0,3 mL’lik iki doz (30 mcg) kas içi uygulama şeklindedir. 5-11 yaş arası kullanımın onaylandığı ABD’de, bu yaş grubunda üç hafta (21 gün) arayla 0.2 mL’lik (10 mcg) kas içi uygulama önerilmektedir.
• Yetişkinlerle aynı dozu almak çocuğa ağır gelir mi?
Yaş gruplarına göre doz önerileri kapsamlı çalışmalar sonucu belirlenmiştir.
• Gelişim çağındaki çocuklar için aşıların zararı var mı?
Kovid-19 aşılarına yönelik uzun dönemli yan etki öngörülmemektedir.
