Ultraviyole ışınları canlı dokular için son derece zararlı ve maruz kalan gözlerde kanser riski artmaktadır. Bu noktada güneş gözlüğü kullanım gerekliliği ve doğru gözlük seçimi ile çok önemlidir. Güneş gözlüğü seçiminde en önemli kriterlerden biri de cam rengidir.
Doç. Dr. Fadime Nuhoğlu
Göz Hastalıkları Uzmanı
Ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak ve görüş netliği sağlamak ancak doğru güneş gözlüğü kullanımıyla mümkün olabilir.
Ultraviyole (UV) ışınları canlı dokular için son derece zararlı ve gözün zamanından önce yaşlanmasına sebep olur. Fazla UV ışınlarına maruz kalan gözlerde, etrafı ve kapaklarındaki deride ayrıca göz içi dokularda kanser gelişme riski artar. UV ışınları; göze et yürümesine (pterjiyum), alerjik konjonktivite, gözün şeffaf tabakası olan korneada hasara, kataraktın oluşmasına neden olabilir. Ayrıca sarı nokta denilen ve görüş keskinliğinin en yüksek seviyede sağlandığı, gözün arkasında yer alan retina tabakasındaki makulada kalıcı ve gözlükle dahi düzelmeyen bozulmaların oluşmasına neden olabilir. Dolayısıyla güneş gözlükleri, görüş netliğini artırır, göz yorgunluğuna engel olur ayrıca zararlı UV ışınlarından gözleri korur. Bu nedenle sadece yazın değil kış mevsiminde karlı havada da güneş gözlükleri kullanılmalıdır.
Seçerken hangi kriterlere dikkat edilmelidir?
Yanlış seçilmiş güneş gözlüğü kullanmak, hiç güneş gözlüğü kullanmamaktan daha zararlıdır. Her koyu renkli camı olan gözlük UV ışınlarını filtre etmez. Göz kendini UV ışınlarından korumak için göz kapaklarını kısma, göz bebeğinin küçültme gibi koruma mekanizmalarına sahiptir. Yanlış seçilen güneş gözlükleri bu mekanizmaların çalışmasına engel olarak gözün daha fazla zarar görmesine sebep olur.
Güneş gözlüğü seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar:
- Güneş gözlükleri uluslararası normlara (EN, ANSI, TSE) uygun olmalıdır.
- Kolay kırılmayan ve dayanıklı olmalıdır. Güneş gözlükleri spor yaparken veya diğer aktivitelerde kırılarak göze zarar verebilir.
- Kullanım amacımıza uygun olmalıdır (karda, araba kullanırken veya denizde). Araç kullanırken görüş netliğini azaltmayan trafik lambalarını görebilecek özellik ve koyulukta olmalıdır.
- Çerçevesinin büyüklüğü ve sapların kalınlığı UV’nin göze ulaşmasına engel olan dizaynlar tercih edilmelidir. Kaşların üzerine çıkan yanaklara değmeyen yanlardan da UV’nin girişine engel olacak kalınlıkta çerçeveler tercih edilmelidir.
- Camların UV filtre özelliği yüzde 70’in altında olmamalıdır, yüzde 99’un üzerinde olması en sağlıklı olanıdır.
- Camda polarize filtre olması, camın UV filtre etme özelliği olduğunu göstermez. Polarize filtre sadece yüzeyden yansıyan ışınları tutarak görüş netliğini artırır. Bu özellik sürücü ve denizciler için faydalıdır ancak LED ekran kullanan pilotlara tavsiye edilmez. Çünkü polarize filtreli camlar LED ekranların görülmesine engel olur.
Güneş gözlüğünün cam rengi ne olmalı?
Güneş gözlüğü seçiminde en önemli kriterlerden biri de cam rengidir.
Amber (kehribar rengi): Doğadaki bütün renk tonlarının kontrast artırmasına imkân verir, mavi rengi tutar, yeşil ve kırmızının geçmesine izin verir. Amber rengi, bulutlu sisli havada kontrast artırıcı özelliğinden dolayı çok iyi sonuç verir. Amber rengi güneş gözlüğü, kullanıcısına, gözlüksüz görüşten ortamın daha parlak, berrak, ferah olduğu hissini verir. Görme keskinliğini artırır ve kontrast algısını geliştirir. Göz içine mavi ışık yayılmasını azaltır, böylece görüş netleşir. Gözün zorlanmasını en aza indirger pilot, avcı, kayak yapanlar için önerilir.
Yeşil: Günlük kullanım için en ideal gözlük camı rengidir. Gözü zorlayan parlak ışığı azaltır, parlak ışıkta iyi kontrast sağlar ve renklerin gerçek şekilde algılanmasına kolaylıkla imkân verir.
Sarı: Az ışıklı ortamda alaca karanlıkta, akşam ve gece araç kullanırken kullanılır. Sürücü ya da gece gözlüğü olarak da adlandırılır. Sarı renkli gözlük camı, mavi rengi absorbe ettiği için kontrastı artırıcı bir filtrasyon yaparak keskin görüş sağlar. Özellikle bulutlu günlerde, düşük ışıkta kontrastı artırır. Görüntü algılanmasında derinlik sağlar, avcılıkla ilgili örneğin atışlarda, çalılar arasındaki bir hayvanın daha iyi görünmesine imkân verir. Kayak sporunda mükemmeldir.
Kahverengi camlar: Günlük kullanım için en ideal güneş gözlüğü camıdır. Kontrast artırıcı özelliğe sahiptir. Yelkencilik, balık tutma kayak ve benzeri sporlarda yüksek ışık parlamalarına karşı mükemmeldir. Bulutlu havada ve güneşlenirken idealdir.
Gri- Füme camlar: Genel amaçlı kullanım için renklerin en iyisidir. Son derece doğru ve kusursuz bir görüşe imkân verir. Eşit şekilde bütün renkleri absorbe eder. Koşarken, bisiklete binerken, golf oynarken kullanımı çok uygundur. Kontrast artırıcı özelliği olmamasına rağmen, gerçek renklerin algılanmasına kolaylıkla imkân sağlar.
Nötr koyu maviye çalar renkli lensler: Renkleri çarpıtmadan parlaklığı azaltır, sporla ilgili her türlü aktivitede idealdir. Genel kullanım amaçlı camlardır.
Aynalı (Işığı yansıtacak şekilde ayna özelliği kazandırılmış camlar): Yüksek yoğunlukta ışığın parıltısını azaltır. Çok sayıda değişik renklerde olanları mevcuttur.
Mavi ve gümüş renkli ayna özelliği kazandırılmış camlar: Bütün yüzey kaplanacağı gibi iki kademeli de yapılabilir. Yansıtma yoluyla ve koyu renkli güneş camlarında absorbe etmek suretiyle ışık miktarı azaltılır. Kullanıcının gözlerini karşısındakinden gizler moda ifade eden gözlüklerdir. Aynalı camlar, plaj, kar, su, çimenli ortamlarda güçlü yansımış parıltılara karşı son derece iyi önleyicidir
Sonuç olarak, önerilen en ideal güneş gözlüğü cam rengi; gri, kahve ve yeşildir.
