Sınav Stresinin Gençler Üzerindeki Etkisi

İçinde bulunduğumuz dönemde tarihinin yaklaşmasıyla beraber sınav stresi konusu daha sık gündeme gelmeye başladı. Bu konudaki eksik nokta, stresi yaratan tek etkenin sınav zannedilmesi. Esasen sınavın kendisinden çok daha fazla stres oluşturan ve mutlaka üzerine konuşulması gereken birçok alt başlık var. Adım adım bahsedeceğim alt başlıklar, duygusal başlayan ve bazen fiziksel tepkilere de dönebilen etkenler.

Naz Güneş Mayadağ
Kişisel Gelişim Uzmanı

Sınav stresinde ilk etken belirsizlik duygusudur. Zihin her zaman önünü görmek ve ileride olacakları tahmin etmek ister. Sınav sürecinde hem gençlerin hem de ailelerin belirsizlik duygusu, kafalarında oluşan, cevap veremedikleri birçok soru, çok yoğun stres faktörü oluşturur. Burada temel olarak yapılması gereken, elinden gelenin en iyisini yapmaya odaklanıp, kafada negatif senaryolar oluşturmamaktır. Negatif senaryolara odaklanmak ve eğer gerçekleşirlerse ne yapılacağına dair planlar yapmak, kaygı duygusunu arttıracaktır.

Diğer önemli konu yetersizlik duygusudur. Herkesin dönem dönem hissettiği fakat reddettiği yetersizlik duygusunu kabul etmek, onu çözümlemek için atılacak ilk adımdır. Eğer bu duyguyu hissediyorsanız kabul etmeli, başarılı olduğunuz noktalara odaklanmalı ve hangi konunun ya da durumun size bunu hissettirdiği üzerine düşünerek, dönüştürmek için çözümler üretmelisiniz. Her zaman elinizden gelene saygı duymalı, başardıklarınız için kendinizi takdir etmelisiniz.

Gençler arasındaki en temel problem olan dışlanma korkusu, sınav söz konusu olduğunda da ortaya çıkmaktadır. ‘Sınavı kazanamazsam dışlanırım, arkadaşlarım farklı gruplara girer, yalnız kalırım, insanlar arkamdan konuşur’ gibi kaygılar başarma zorunluluğu hissini besler ve daha stresli olunur. Her konuda olduğu gibi sınav da zorunluluk kişiyi ekstra strese sokan bir duygudur.

Diğer etken ise gençlerin, ailelerini hayal kırıklığına uğratma korkusudur. Kişiliğini yeni oturtma yaşlarında olmaları dolayısıyla genel olarak tepkili-agresif davranan gençlerin aileleri bu ihtimali göz ardı eder. Gençler bu durumda kendilerine saygı duyup destek olacaklarını, onlarla gurur duyduklarını, her zaman hayatın getirdiklerine karşı anlayışla yaklaşacaklarını aileden duymak ister. Ebeveynler tüm bunları çocuklarının bildiği düşüncesine kapılarak söyleme gereği duymaz ama bunu duymak genç yaşta birey için çok önemlidir. Mükemmel olmak zorunda olmadığını bilmek, her yaştan birey için rahatlatıcı olacaktır. Elinden gelenin en iyisini zevkle yapmak, kendi potansiyeline saygı duymak, gençlerin daha güçlü-mutlu karakter oluşturmalarına sebep olacaktır.

Sınav döneminde stresten uzaklaşmak için neler yapılabilir?

– Nefes çalışmaları; beden ve zihnin sakinleşmesini sağlayacağından her tür stresle başa çıkmada çok yardımcı bir etkendir.

– Meditasyon çalışmaları; beden ve zihni sakinleştirir. Odaklanma yetisini arttıracağından bilgilerin daha uzun süre akılda kalmasına da yardımcı olur. Meditasyon ile ilgili bilinen en temel yanlış; yalnızca oturarak yapıldığının sanılmasıdır. Dans ederek de meditasyon yapılabilir.

– Hobi edinmek; sınava hazırlık dönemi gerginliğinde pek çok insana imkansız gibi görünse de günde 15 dakika bile kişiyi sakinleştirecek ve mutluluk hissini arttıracaktır.

– Kendini tebrik etmek; hayatın her döneminde kişinin kazanması gereken önemli alışkanlıktır. Başarılarına saygı duyan ve kendini tebrik edebilen birey daha mutlu ve huzurlu bir yapıya sahip olur.