Kemoterapi Sonrası Menopoza İçin Öneriler

Kemoterapiye bağlı yan etki ve yaşam kalitesi üzerindeki değişikliklerin araştırıldığı çalışma 12 bin hasta ile gerçekleştirildi. Erken evre meme kanseri tanısı için koruyucu kemoterapi alan hastaların yaklaşık yüzde 50’sinin dört yıllık takip süresi içerisinde adetten kesilerek menopoza girdikleri rapor edildi. Adet döngüsünün eski düzene gelmesinde ise yaş oldukça önemli bir faktör.

Prof. Dr. Serdar Turhal

Medikal Onkoloji Uzmanı

Paris’te gerçekleştirilen Avrupa Onkoloji Birliği Toplantısı’nda 12 bin hasta ile yapılan araştırma sonuçları açıklandı. Araştırmada, 50 yaşından küçük, meme kanseri tanısı aldıklarında menopoza girmemiş ve kemoterapi almış bin 676 hasta yer aldı. Ortalama yaşı 42 olan bu hastaların yaklaşık yüzde 91’i kemoterapi alırken, yüzde 75’i ise hormon tedavisi gördü.

Düzenli adet döngüsü yaşa bağlı değişiyor

Araştırma sonuçlarına göre meme kanseri tanısından sonra kemoterapi gören hastalar ilk bir yıl sonunda adetlerinin kesilerek menopoza girer. İlk yıl hasta oranı yüzde 83 iken 4 yıllık takipleri tamamlanan 745 hastanın bu oranı yüzde 58’lere düştüğü raporlandı. Ayrıca araştırma, kemoterapi sonrası adetleri kesilen kadınların adet döngülerinin bir veya iki yıl sonra tekrar eski düzene kavuştuğunu gösteriyor. Adet döngüsünün eski düzene gelmesinde yaş oldukça önemli bir faktör. 34 yaşından genç olan hastalarda birinci yılın sonunda adetler yüzde 45 oranında geri gelirken, 40 yaşın üstündeki hastalarda yalnızca 7 idi. 4 yılın sonunda ise adetleri geri gelen 34 yaşın altında olan hasta oranı yüzde 78 iken 40 yaşın üstüne bakıldığında bu oran yüzde 26 olarak seyrediyor.

Uygulanan kemoterapi adet döngüsünü etkiliyor

İleri yaşta alınan kemoterapi tipi hastanın menopoza girme durumunu etkiler.

Raporda, özellikle hastanın zayıf olması da adet döngüsünün tekrar başlamasına engel olarak gözlemlendi. Bu çalışmada dikkati çeken bir başka konu ise adetleri geri gelmeyen kadınların yaşam kaliteleri oldukça etkileniyor. Bu hastalarda dikkat eksikliği, konsantrasyon bozukluğu ve cinsel isteksizlik gibi durumlar gözlendi. Araştırma sonucunda 34 yaş altında kemoterapi tedavisi görmüş hastaların düzenli adet döngüsü yüzde 50 oranında olurken, 35-40 yaş arasında yüzde 30 olarak hesaplanabilir. 

Öncesinde önlem alınabilir mi? 

Kemoterapi erken menopoz sürecini hızlandırabilir ancak bunu engellemek için alınabilecek önlemlerin en önemlisi kemoterapiye başlamadan önce adet görülmesini durduran hormonal ilaçlara başlanılması; bu ilaçlar Türkiye’de de mevcut, sosyal güvence ile temin edilebilir. Ayrıca bu ilaçlar meme kanseri için kullanılan koruyucu tedavinin etkinliği üzerinde herhangi bir olumsuz bir etkiye sahip değildir. Hatta bazı koşullarda meme kanserinin seyrini olumlu yönde etkileme özelliğine de sahiptir. 

Ancak her önleme rağmen yine de menopoza girilmesi durumunda yaşam kalitesini yüksek tutmak adına olan öneriler var.

• Mevsiminde taze sebze ve meyve tüketin
• Tuz, şeker ve doymuş yağ alımını mümkün olduğunca kısıtlayın 
• Özellikle soya fasulyesi gibi östrojen içeren gıdaların tüketimine ağırlık verin 
• İdeal kiloda kalmaya çalışın 
• Günde 30 dakika civarında egzersiz yapın 
• Sigara tüketmeyin
• Kırmızı et, tavuk ve balık etini dengeli oranda tüketin
• Günde 7-8 saat civarında uykuya dikkat edin 
• Stres yönetimine özen gösterin