COVID-19 hastalığı ile çok karıştırılan grip ve soğuk algınlığı bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı olsa da neden olan virüsler farklı olduğundan hastalığın seyri de farklılık gösteriyor. Coronavirüs pandemisi sırasında rutin aşılamanın sürdürülmesi, birey ve toplulukları önlenebilir hastalık ve salgınlardan koruyor.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Dr. Fatma Nur ÖZDOĞAN
Grip, influenza virüslerinin neden olduğu burun, boğaz ve akciğerleri enfekte eden bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. İki ana tipten oluşan influenza virüsü ve alt türleri, her yıl mevsimsel grip salgınlarından sorumludur. Soğuk algınlığı da grip hastalığı gibi bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı olsa da neden olan virüs tipi farklıdır. Gribe influenza virüsleri neden olurken, soğuk algınlığına rinovirüsler, parainfluenza ve mevsimsel koronavirüsler dahil olmak üzere bir dizi farklı virüs neden olabilir. Bu hastalıkları ayırt etmek için tanı testlerine ihtiyaç vardır.
6 aydan büyük herkes grip aşısı olmalı
Grip ve COVID-19’a neden olan virüslerin, kişiye aynı anda bulaşıp aynı anda enfeksiyona sebep olabilir. Grip olan çoğu kişi birkaç gün ile iki hafta içinde kendi kendine iyileşir, ancak bazı insanlar hastaneye yatırılmayı gerektiren ciddi komplikasyonlar yaşayabilir. Grip ile karşılaştırıldığında, COVID-19 bazı insanlarda daha ciddi hastalıklara neden olur. Bu nedenle grip riskini ve ciddi komplikasyonlarını azaltmanın en iyi yolu, her yıl aşı yaptırmaktır. 6 aydan daha büyük tüm bireyler, ideal olarak Ekim ayı sonuna kadar yıllık grip aşısı olmalıdır. Ciddi grip komplikasyonları geliştirme riski daha yüksek olan kişilerin aşılanması, şiddetli grip hastalığı riskini azaltmak için özellikle önemlidir. Özellikle küçük çocuklar, hamileler, astım, diyabet veya kalp ve akciğer hastalığı gibi belirli kronik sağlık sorunları olan ve 65 yaş ile üzeri kişiler bulunur. Aşı, sağlık çalışanları ve yüksek risk altındaki insanlarla birlikte yaşayan veya onlara bakım veren diğer kişilere grip bulaşmasını önlemek için de önemlidir.
Aşılar birlikte yapılabilir mi?
COVID-19 aşılarının grip aşıları da dahil olmak üzere diğeriyle birlikte yapılmasına ilişkin sınırlı veri bulunuyor. Çeşitli çalışmalarda aşıların tek başına veya diğeriyle birlikte verilmesi durumunda olası yan etkilerin görülme oranının genellikle benzerdir. COVID-19 aşıları ve grip aşıları dahil olmak üzere birden fazla aşı uygulanacağı zaman, herhangi bir lokal reaksiyonun ayırt edilebilmesi için farklı enjeksiyon bölgelerine enjekte edilir. Semptomları olsun ya da olmasın, COVID-19 şüphesi olan veya doğrulanmış kişiler için grip aşısı, izolasyonu sonlandırma kriterlerini karşılayana kadar ertelenmelidir.
Ölümcül olabilen zatürreden aşı ile korunmak mümkün
İnfluenza, soğuk algınlığı ve COVID-19’dan farklı olarak bir diğer solunum yolu hastalığı olan zatürrenin hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en sık nedeni pnömokok bakterisidir. Zatürreden ve orta kulak iltihabı, sinüzit, menenjit ve kan dolaşımı enfeksiyonu gibi diğer pnömokok hastalıklarından korunmak için kullanılan konjuge pnömokok aşısı (KPA13) ve polisakkarit pnömokok aşısı (PPA23) olmak üzere 2 tip aşı mevcuttur. Antikor yanıtının daha geniş olmasını sağlamak amacı ile konjuge aşıyı takiben polisakkarit aşı kullanılması en etkin yöntemdir. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıkları (hematolojik kanserler, HIV enfeksiyonu vb.) veya ilaç kullanımı olanlar, dalağı olmayanlar veya fonksiyon bozukluğu olanlar, kronik kalp, akciğer (astım dahil), karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar, kohlear implant ameliyatı olanlar, beyin omurilik sıvısı (BOS) kaçağı olanlar, alkolizm, tütün kullanımı pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar açısından risk gruplarıdır. Pnömokok (zatürre) aşısı, 5 yaşından küçük çocuklara, sağlıklı 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlere, 5 yaş ile üzerinde olup pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar için riski artıran diğer hastalıkları bulunanlara uygulanmalıdır. Her iki aşı da farklı bir bölgeye uygulanmak koşuluyla grip aşısıyla aynı anda yapılabilir.
