Estetik-İmaj Çağında Diş Güzelliği

Cep telefonu ve “selfie” hayatımıza gireli, yüzün yakın çekim görüntülerine aşina olduk. Bu yüzden, içinde yaşadığımız “estetik ve imaj çağında”, yüz ve gülüş ve diş güzelliği eskiye nazaran çok daha önemli oldu.

Ortodontik bozuklukların çok büyük bir oranı doğumsaldır. Yani diş ve çenelerin konumları birbiriyle uyumlu olmaları genlere bağlıdır. Ancak kazanılmış ortodontik bozukluklar da vardır. Bu bozukluklar genellikle süt dişlerindeki çürüklerin tedavi edilmemesi, ağızdan nefes alma, parmak emme gibi hatalı alışkanlıklardan kaynaklanır. Son yıllarda diş tellerine daha sık rastlanır olması anne-babaların bilinç-eğitim düzeylerinin artmasına bağlıdır. Eskiden bozuk bir ağız yapısı normal kabul edilebilirken artık bu durumun düzeltilebileceği biliniyor. Bu nedenle çocuk kadar erişkinler de ortodontik tedavi yaptırıyor. Çocukken dişleri düzeltilmeyen kişiler bilinçlendikçe tedavi olmanın yollarını arıyor.

Diş çarpıklığı bile sağlığa zararlıdır…
Dişlerin diziliminin hatalı, yer dar ve fazlalığı, çenenin birbirlerine ve yüze göre konumları hatalı, ön ya da geride olması durumunda ortodontik tedavi uygulamak gerekir. En basit bir diş çapraşıklığında bile ağızda daha çok bakteri tutunmasına neden olduğu için sağlığa zararlıdır. Daha büyük ortodontik sorunlar dişeti sağlığını tehdit eder, konuşma şeklini bozar, düzgün çiğnemeyi, ısırmayı imkânsız kılar, çene eklemlerinin bozulmasına etki eder. Konuşurken, gülümserken dişlerin çirkin görünmesi veya çene nedeniyle yüzün güzel görünmemesi insanın kendine güvenini azaltır, sosyal hayatını hatta ruh sağlığını etkiler. Bütün bu nedenlerle ortodontik tedavinin sadece estetik amaçla yapıldığını söylemek yanlış olur.

Zamanında, vakit kaybetmeden tedavi önemlidir…

Çenenin normal gelişimini etkileyebilecek bozuklukların hiç vakit kaybetmeden erken yaşlarda tedavi edilmesi gerekir. Fonksiyonel çene kayması gibi, 7-10 yaşlarında kısa bir tedaviyle düzelebilecek bir sorun tedavi edilmezse, ileri yaşlarda ancak ameliyatla düzelebilecek büyük bir anomaliye dönüşebilir. Anne-babalar çocuklarında altçenenin konuşurken veya çiğnerken ön veya tek bir tarafa doğru kaydığını gözlemlerlerse, hiç vakit kaybetmeden bir ortodontiste danışmalıdır. Ancak kalıcı dişlerin hepsi sürmeden önce görülen ufak tefek çapraşıklıklar normal kabul edilir. Diş çapraşıklıklarının tedavisi için 10-12 yaşlarına kadar yani bütün dişler değişene kadar beklenir. Ağızda değişecek diş kalmadığı andan itibaren çapraşıklık düzeltme yaşının üst sınırı yoktur. Diş ve dişetleri sağlıklı olduğu sürece her yaşta ortodontik tedavi uygulanabilir. Ancak dişlerle birlikte çene konumları da bozuksa çocukların en hızlı gelişim gösterdiği 11-14 yaşlarında tedavinin yapılması büyük önem taşır. Bu yüzden çocukların diş-çene gelişiminin bir ortodontist tarafından düzenli olarak takip edilmesi en doğrusudur. 

Doktor ve hasta işbirliği çok önemlidir…

Dişlere yapıştırılan sabit tellerle yapılan kapsamlı ortodontik tedaviler çoğunlukla 18-24 ay sürer. Bu tedavi boyunca ortodontist sizi 6-8 haftalık aralıklarla görmek isteyecektir. Ancak tedavi süresinin düzeltilmek istenen bozukluğun kapsamına göre değiştiğini unutmamak gerekir. Sadece alt ön dişlerdeki hafif bir çapraşıklık 3-4 ayda düzelebilirken, örneğin gömük kalan köpek dişlerinin sürdürülmesi bazen 3-4 yıl alabilir. 

Ortodontist tel takarken ya da tedavinin devamında yapacağı hiçbir şey acı vermez. Sadece tel ilk uygulandığında bir haftalık alışma dönemi olur. Özellikle ilk günlerde dişler yemek yerken sızı, dudak ve dil tellere alışırken tahriş olabilir ama bu rahatsızlıkların hepsi geçicidir.

Doktor ve hastasının en üst düzeyde iş birliği yaptığı durumlarda tedavi son derece olumlu sonuçlar verir. Tedavi gören kişi en çok ağız hijyenine dikkat etmelidir. Tel, diş ve dişetlerinin düzenli olarak bakteri ve onların oluşturduğu bakteri plağından tamamen arındırılması gerekir. Yetersiz bakım, diş ve dişetlerinde kalıcı hasara yol açabilir. Ayrıca tedavi boyunca yemek yerken aşırı sert gıdalardan kaçınmak ve tele zarar gelmesini önlemek şarttır. Tedavide takılıp çıkartılabilen aygıt ve lastikler kullanılıyorsa, bunların doktorun önerdiği sürelerin altında kullanılması tedavinin başarısını olumsuz yönde etkiler. Uzun soluklu ve sabır gerektiren tedavide ortodontistin önerilerine tam olarak uyulmalı, randevulara zamanında gidilmelidir.