Bağışıklık sistemi veya immün sistem, hastalıklara karşı vücudumuzu mikroplardan koruyansavunma mekanizmasıdır. Düzgün çalışan bir bağışıklık sistemi hastalık oluşturan virüs, bakteri, kanser hücreleri gibi etkenleri tanıyıp savaşarak onları yok eder. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda enfeksiyonlara yakalanma oranı artabilir. Çocuklarda ilk iki yaşta tekrarlayan enfeksiyonlar, yeterli kilo alamama, hastalık durumunda hastaneye yatarak uzun süre antibiyotik kullanma gerekliliği gibi durumlarda “kalıtsal bağışıklık sistemi yetersizliği”nden bahsetmek mümkündür. Ancak kalıtsal bağışıklık sistemi zayıflığı nadir olarak görülmektedir. Okul çağındaki çocuklar grip, bademcik iltihabı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarını sık geçiriyorsa nedeni çoğunlukla çevresel faktörlerdir. Yani mikroplarla yoğun temas vardır. Çocuğun veya kardeşinin kreşe ya da okula başlaması bu yoğun temasın en sık nedenidir. Başta gribal enfeksiyonlar olmak üzere mevsim geçişlerinde artan ve kolayca bulaşan hastalıklardan korunmanın en güçlü yolu, bağışıklık sistemimizi güçlendirmektir. Çocuklarda bağışıklık sisteminin güçlenmesi için öncelikle aşılarını tam olarak yaptırmak, yeterli düzeyde beslenmelerini sağlamak, düzenli uyku alışkanlığı edindirmek ve temiz çevre koşullarını sağlamak gerekir.
Bağışıklıkta Besinlerin Önemi
Vücudun doğal olarak bağışıklığını güçlendirmek için yapılabilecek en önemli şey taze meyve ve sebze tüketmektir. Yeterli miktarlarda sebze meyve tüketen insanlar, bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesi yanında kalp-damar hastalıkları gibi kronik hastalıklardan da korunmuş olurlar.
• Çinko içeriği yüksek olan kuru yemişler (badem, ceviz), et, balık, yumurta gibi gıdalar bağışıklığı güçlendirir.
• Portakal, mandalina gibi C vitamini içeriği yüksek gıdaların düzenli ve yeterli düzeyde tüketilmesi hastalıklardan korunmada yardımcıdır.
• Omega 3: Balık ve deniz ürünleri ile alınan yağlar, kalp-damar sağlığı açısından faydalıdır. Çocuklar en az haftada iki kez balık tüketilmelidir.
• Karoten ve likopen denilen pigmentleri içeren sarı turuncu-kırmızı renkli meyve ve sebzeler (domates, havuç, bal kabağı, karpuz) vücutta hem A vitaminine dönüşür hem de içeriğinde kiantioksidan özellikleri nedeni ile bağışıklığı destekler.
• Sarımsak: Yapılan bilimsel çalışmalar, sarımsağın, içerdiği organosülfür bileşiklerin toksinlerle savaştığı, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar gibi birçok hastalıkta önleyici etkisi olduğunu gösteriyor. Sarımsak, hem antibakteriyel hem de antiviral etki gösteriyor ve soğuk algınlığı, nezle, grip gibi bu mevsimde en sık görülen hastalıklara karşı koruyor. Maksimum fayda sağlamak için sarımsağın ezerek ve çiğ olarak yenmesi öneriliyor.
• Hasta olduğu dönemlerde çocuklara hem boğazındaki tahrişin azalmasına yardımcı olmak hem de sıvı alımını desteklemek için bitki ve meyve çayları verilebilir.
Bağışıklıkta Çevresel Faktörlerin Önemi
• Havaların soğumasıyla birlikte açık havada üşüme ve soğuk algınlığı korkusu ile geçirilen zaman azalıyor. Kapalı, kalabalık alanlarda geçirilen vakit arttıkça hastalıkların bulaşması da kolaylaşıyor. Kış aylarında çocuklarımızla kalabalık alışverişmerkezi veya temizliği güvenilir olmayan kapalı oyunalanları yerine mümkün olduğu kadar temiz hava alınabilecek yerlerde vakit geçirmeli, çocuklarımızı açık havada daha çok zaman geçirmesi için desteklemeliyiz.
• Sigara dumanına maruz kalan çocuklarda enfeksiyonlara yatkınlık artar.
• Çocuklara temizliğin önemi, hem yemeklerden hem de tuvaletten önce ve sonra el yıkama gibi temizlik kurallarının öğretilmesi gerekmektedir.
• Öksürme ve hapşırma sonrası eller su ve sabunla iyice yıkanmalıdır.
• Hasta olan insanlarla temas etmeden önce maske takılmalıdır.
• Kalabalık ve kapalı ortamlar sık sık havalandırılmalıdır.
• Ortak kullanımda olan kapıkolu, masa, bardak gibi yüzeylerde bazı virüslerin uzun süre canlı kalabileceği göz önünde bulundurulmalı ve bu yüzeyler sık sık temizlenmelidir.
• Enfeksiyonun yayılmasını engellemek ve çocuğun istirahat etmesi için hastalık dönemlerinde çocuklar okula gönderilmemelidir.
Vitamin Veya İlaç Takviyesi
Yapılan bilimsel çalışmalarda; eczanede veya marketlerde bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi olduğu iddia edilen takviyelerin pek çoğunun hastalık sıklığı ve şiddeti üzerine anlamlı bir etkisi olmadığı gösterilmiş ancak C vitamini ve çinkonun bağışıklığı bir miktar güçlendirdiğine dair sonuçlara ulaşılmıştır. En doğru yöntem çocuğumuza bu desteği doğal besinler aracılığı ile vermeye çalışmaktır.
