Toplumun yarısında görülen ama gerekli oranda ciddiye alınmayan varis; yaşam kalite ve konforunu bozan bir hastalıktır.Covid19 pandemi döneminde uygulanan ev kısıtlamaları ile birlikte günlük hareket oranın azalması hastalığın artış sebebi oldu. Özellikle kaşıntı, yara, şişme, akşama doğru ayaklarda rahatsızlık veren sızı-biber tarzında yanı, gece uykudan uyandıran ağrı şikayetleri ile kendini hissettiren bacakların gizli düşmanı olarak tanımlanan, sessiz ilerleyen iç varise AMAN DİKKAT!
Op. Dr. Banu Küçükpolat
Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı
Covid19 Pandemisi nedeniyle uygulanan ev kısıtlamaları birçok hastalığın görülme olasılığını da artırdı. Toplumda yaygın rastlanan ve damar genişlemesi hastalığı olan varis; tüm vücutta da görülse de rahatsız edici tablo genellikle bacaklarda oluşur. Kadınlarda hormon, metabolizma hızının erkeklere oranla daha yavaş olması özellikle gebelik döneminde hızlı kilo alıp-verme nedeniyle damar içi basıncın artması hastalığın gelişimini hızlandıran etkenlerdir. Her yaşta ortaya çıkabilecek olan hastalık genetik yatkınlık, birinci derece akrabalarda varsa 15 yaşından sonra kaçınılmaz olabilir.
İç varise DİKKAT!
Görüntü bozukluğuna neden olmadan ilerleyen ‘iç varis’ türü vardır. Bu hastalıkta bazen deride kılcal damar ve varisler görülür bazen de görülmez. Deri üzerinde varis olmaması iç varis yoktur anlamına gelmez. Ağrı, sızı nedeniyle bacağını nereye koyacağını bilememe, akşama doğru şişme nedeniyle ayakkabı olmaması gibi bulgularla kendisini hissettirir. Bacaktaki ana toplardamarda kirli kanın kaçağı ile oluşan iç varisin gelişimi ve ilerlemesinde kabızlık çok önemlidir. Çünkü ıkınma eşittir varis. Göbek bası merkezi olarak düşünüldüğünde, hortum tepeden sıkılırsa kasık bölgesinden bacaklardaki basınç artar. Bu da varisin ortaya çıkması demektir. İç varis, bacaktaki ana toplardamarda kirli kanın kaçağı ile oluşan, toplar damarlardaki varislerdir. Hastalığın gelişimi ile kaşıntı, yara, şişme, akşama doğru ayaklarda rahatsızlık veren sızı-biber tarzında yanı, gece uykudan uyandıran ağrı şikayetleri artış gösterir. İç variste hastaların şikâyeti yoksa ileri tetkik yapılması gerekmez. Toplardamar ultrasonu damar yapısı-çapı-kapakçıkları incelenir, damar haritası çıkarılır. Eldeki verilerle 1’den 4’e kadar olan evreleme haritası çıkarılır. 1.-2. evre varis çorabı, ara ara damar duvarını güçlendiren ilaç tedavisi yapılır. Amaç damar duvarını güçlendirerek varis oluşumun engellenmesidir. 3-4 evrelerde eğer şikâyet varsa operasyon tedavisi gerekebilir.
Endovenöz Lazer Ablasyon (EVLA) tedavisi ameliyathane şartlarında genel ya da local anestezi ile damar yakılır veya kapatılır veya eski bir yöntem olmasına rağmen tamamen çıkarılır. Sipriling veya varilüloz kimyasal embolizasyon kesin tedavi yöntemleridir.
Kötü görüntüsüyle birlikte ciddi sağlık sorunudur!
Yaşla birlikte ilerleyen genellikle bacaklarda kendini gösteren varislerin koca koca makarna tanesi gibi kötü görüntüsü vardır. Görsel olarak rahatsızlık verdiğinde uzmana başvurulur. Ağrı-sızı fazla dikkate alınmaz. Erkeklerde hastalık kendisini son dönemlerde ayak bileklerinde ülsere yaralar şeklinde de fark ettirebilir.
Dış varisler ağacın gövdesi gibi düşünüldüğünde köpük, sklooterapi ya da lazer ile ana damar tedavi edilir. Ancak başka yerlerden çıkma olasılığı vardır. Genetik yatkınlık varsa damar duvarları basınca dayanıksızdır. Dışarıdan fark edilen varisler için köpük, Sklero terapi (halk arasında iğne tedavisi olarak bilinir), lazer, radyo frekans gibi çeşitli tedavi şekilleri vardır.
Kontrol altına alınabilir… Uzun süre ayakta kalma, hızlı kilo alıp-verme, hareketsiz kalınması, otururken bacak-bacak üstüne atılması, (masa başı-ofis, borsacı, bankacı, berber, taksi öğretmen, fırıncı, gibi mesleklerde yoğun görülür). Beslenme şekli (bol su içme, C vitamini, meyve-sebze ağırlıklı beslenme) ve yürüyüş, yüzme, hareket damar sağlığı özellikle baldır kaslarını hareket ettiren sporlar tercih edilmelidir. Ev de yapılan egzersizler kontrol altına alınabilir.
