Brücke: Bildiğimiz kadarıyla, Avusturya’da ebeveynler farklı vatandaşlıklara sahipse (Anne Avusturyalı, baba başka bir ülke vatandaşı) çocuklar, soy bağı nedeniyle vatandaşlık ilkesi gereği, çifte vatandaşlık yasağında muaf tutuluyorlar. Diğer bir deyişle, çocuklar bu durumda çifte vatandaş olabiliyorlar mı?
Sedlak: Kanunlara göre, çocuklar doğumları itibariyle, ebeveynleri sayesinde soy bağı nedeniyle farklı ülke vatandaşlıkları alabilirler. Bu durumda birden çok vatandaşlığa sahip olmak kanunlara uygundur.
Anerinhof: Ana babadan biri Avusturya vatandaşı ise, çocuk doğduğu anda soy bağı nedeniyle Avusturya vatandaşlığı kazanır. (1985 Vatandaşlık Kanunu 7.Madde 1.Fıkra) Ana babadan biri yabancı ülke vatandaşı ise ve bu ülke kanunları izin veriyorsa, çocuk doğduğunda Avusturya vatandaşlığının yanı sıra diğer ebeveynin vatandaşı olduğu ülke vatandaşlığını da kazanır.
Brücke: Hangi istisnai durumlarda çifte vatandaşlık Avusturya makamları tarafından tanınıyor?
Sedlak: Temel olarak, Avusturya vatandaşlığı almak isteyen her yabancı, o güne kadar sahip olduğu ülke vatandaşlığından çıkmak zorundadır (Vatandaşlık Kanunu 10. madde 3. fıkra). Bu maddeye istisna oluşturan durum, aynı kanunun 10. maddesi 6. fıkrasında açıklandığı üzere, kişinin gösterdiği üstün yetenekler sebebiyle kendisine Avusturya vatandaşlığı verilmesinin Avusturya Cumhuriyeti menfaatine olmasıdır. Bu durumda kişi o güne kadar sahip olduğu ülke vatandaşlığını sürdürebilir. Bir Avusturya vatandaşı, eğer Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için izin almadan önce, kendi isteğiyle yabancı bir ülke vatandaşı olursa, Avusturya vatandaşlığını kaybeder. Önceden izin alındığı takdirde, Avusturya vatandaşlığının yanında yabancı bir ülke vatandaşlığı da alınabilir.
Anerinhof: Avusturya Hukuku soy bağı ile vatandaşlık kazanılmasının yanı sıra, kanuna uygun şekilde bazı çifte vatandaşlık durumlarını da kabul eder. Örneğin bir Avusturya vatandaşına, yabancı ülke vatandaşı olmadan önce Avusturya vatandaşlığında kalma izni verildiyse (Vatandaşlık Kanunu 28.Madde) ya da vatandaşlık başvurusu yapan kişinin kendi ülke vatandaşlığından çıkması mümkün değil ise (örneğin uluslararası anlaşmalara bağlı olarak mülteciler), vatandaşlık başvurusu yapan kişinin kendi ülkesinin hukukunda vatandaşlıktan çıkma ile ilgili herhangi bir düzenleme yoksa (Vatandaşlık Kanunu 10.Madde 3.Fıkra Z1 Bendi). Ayrıca, vatandaşlık hakkı kazanması Avusturya’nın menfaatine ise, kişi o zamana kadar sahip olduğu yabancı ülke vatandaşlığından çıkmak zorunda değildir. (Vatandaşlık Kanunu 10. Madde 6.Fıkra) Aynı şartlar, bir Avusturya vatandaşı tarafından evlat edinilen 14 yaşını doldurmamış çocuklar için de geçerlidir. (Vatandaşlık Kanunu 11. Madde b bendi)
Brücke: Kanuna uygun şekilde çifte vatandaş olabilmek için nasıl bir yol izlenmeli? Vatandaşlar Nüfus İdaresi’ne nasıl başvurmalılar?
Sedlak: Yabancı ülke vatandaşlığına geçmeden önce, Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için başvuru yapılmış olmalı ve yabancı ülke vatandaşı olmadan önce resmi izin alınmış olmalıdır. Konu ile alakalı olmadığından, nüfus idaresine başvuru ile ilgili bilgi veremiyoruz.
Anerinhof: Yabancı ülke vatandaşlığının yanında Avusturya vatandaşı da olmak isteyen kişi, Vatandaşlık Kanunu’nun 10. Maddesi 6. Fıkrası uyarınca ülke menfaati sebebiyle başvuru yapmalıdır. Bu durumda başvuru nüfus müdürlüğü yerine ikamet edilen bölgenin idari makamına yapılır, sonrasında başvuru sahibinin gösterdiği ya da göstereceği varsayılan üstün yetenekleri nedeniyle, vatandaşlık hakkı almasının Avusturya Cumhuriyeti menfaatine olduğu ülke yönetimi tarafından onaylanmalıdır.Bir Avusturya vatandaşı yabancı bir ülke vatandaşlığı almak isterse, Vatandaşlık Kanunu’nun 28. maddesi uyarınca, yabancı ülke vatandaşlığı ile birlikte Avusturya vatandaşlığını korumasına aşağıda açıklanan durumlarda izin verilir: kişi tarafından gösterilen ya da göstereceği varsayılan üstün yetenekler sebebiyle Avusturya vatandaşı olması, Avusturya Cumhuriyeti menfaatine ise ya da soy bağı sebebiyle vatandaşlık hakkı kazanmışsa ve yabancı ülke vatandaşlığı yanında Avusturya vatandaşlığında kalmak istemesinin özel ya da aile hayatında çok önemli sebepleri varsa; son olarak çocuğun küçük olması durumunda çifte vatandaşlık çocuğun yararına olduğundan. Avusturya vatandaşlığının korunması başvurusu mutlaka yabancı ülke vatandaşlığının kazanılmasından önce yapılmalıdır, yoksa kanunlara göre Avusturya vatandaşlığı kaybedilir. (Vatandaşlık Kanunu 27.Madde 1.Fıkra)
Brücke: Daha önce bahsettiğimiz üzere, 18 yaşından küçük çocuğu olan aileler başvuruda bulunabilirler mi? Ebeveyni yabancı ülke vatandaşı olan reşit kişi, çifte vatandaşlık başvurusu yapma hakkına sahip mi?
Sedlak: Yabancı ülke vatandaşlığı yanında Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için başvurular, reşit olmayan çocukların yasal temsilcileri tarafından, yetişkinlerin de kendileri tarafından yapılabilir.
Anerinhof: Hukuka uygun şekilde soy bağı yoluyla çifte vatandaş olmak için (Bkz. 1. sorunun cevabı) herhangi bir başvuru yapılması gerekli değildir. Kanunlara göre çocuklar doğduklarında otomatik olarak vatandaş olurlar. (Vatandaşlık Kanunu 7. Madde 1. Fıkra)
Brücke: Örnek vermek gerekirse, ben Mustafa Delice Avusturya vatandaşıyım, eşim ise Türk vatandaşı. 8 ve 10 yaşlarında iki çocuğumuz var. Doğduklarında Avusturya vatandaşı oldular. Türk Konsolosluğu’na başvurmadan önce, Avusturya vatandaşı olan bu çocukların çifte vatandaşlığı için Avusturya makamlarından izin alınmalı mı?
Sedlak: Farazi olarak aileniz örnek verilirse, çocukların doğumları itibariyle, ebeveynlerinden dolayı, yani soy bağı nedeniyle kanuna uygun şekilde iki ülke vatandaşlığını da kazanıp kazanmadıklarının belirlenmesi gerekiyor. Eğer durum böyle değilse, Türk vatandaşlığı almadan önce, Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için ilgili eyalet idaresine izin başvurusunda bulunulmalıdır. (Bkz. 2. sorunun cevabı)
Anerinhof: Bu durumda çocuklar, Vatandaşlık Kanunu’nun 7. Maddesi 1. Fıkrası uyarınca hukuka uygun şekilde çifte vatandaş olurlar, çünkü Avusturya vatandaşlığını soy bağı nedeniyle almışlardır, fakat doğdukları anda ana babadan en az birinin Avusturya vatandaşı olması ve bu arada Avusturya’dan izin almadan yabancı bir ülke vatandaşı oldukları için vatandaşlıktan çıkartılmamış olmaları gerekmektedir.