Üç Kişiden Biri Kolesterol Sorunu Yaşıyor

Ülkemizde her 3 kişiden birinde kolesterol yüksekliği sorunu var. Ancak ne yazık ki kolesterol yüksekliğinin yol açtığı sorunlardan ortaya çıkıncaya kadar herhangi belirti vermemesi nedeniyle yeterince tanınmaz ve önem verilmez.

Dr. Mehmet Akif Öztürk
İç Hastalıkları Uzmanı

Kolesterol aslında hücrenin yapısına katılan bir protein-yağ oluşumudur. Sağlık açısından risk oluşturan nokta ise, dolaşımda bulunan bu kolesterol maddelerinin optimal, yani olması gereken sınırların altında veya üstünde yer alması ile meydana gelir.

Yüksek LDL kolesterol zamanla damar duvarında değişiklere neden olarak hedef organ neresi ise oralarda hasara yol açar. Örneğin kalp krizine ya da beyin damar tıkanıklığı yaparak inmeye sebep olabilir. 

Çevre, beslenme tercihleri yani kolesterol içeriği yüksek gıdalardan beslenme veya fiziksel aktiviteden uzak yaşam tarzı, genetik faktörler kolesterol yüksekliğine nedeni sayılabilir. 

Her 3 Kişiden Birinin Kolesterolü Yüksek

Türkiye’de kolesterol yüksekliğinin yüzde 30 civarında olmasına karşın yeterince tanınmaz, bu nedenle de önemsenmez. Birçok kişi bu durumu sağlık ocağında bakılan basit bir kan tahlilinde kolesterol düzeylerinin yüksek çıkması ile tesadüfen öğrenir. 

Hastalıklar ortaya çıkıncaya kadar şikâyet olmaması da bu sonuçta etkilidir. Yüksek LDL kolesterol zamanla damar duvarında değişiklere neden olarak hedef organ neresi ise oralarda hasara yol açar. Örneğin kalp krizine ya da beyin damar tıkanıklığı yaparak inmeye sebep olabilir. Yine yüksek trigliserit değerlerinde ise pankreas iltihabı riski vardır. Sonuçta yüksek kolesterolün yaşam kayıpları üzerinde direkt ve endirekt etkilerinin olduğu unutulmamalı. Yüksek kolesterol özellikle erkekleri kalp krizi, felç ve periferik arter hastalığı gibi sorunlar için daha yüksek risk altına sokar. Birçok erkeğin yüksek kolesterole bağlı riski 20’li yaşlarda başlar ve yaşla birlikte artar.

Kolesterolle İlgili Yanlış Bilgilerin Doğruları…

“Sigaranın yüksek kolesterol ile ilgisi yoktur”

DOĞRUSU: Kalp ve beyin damar hastalıkları için sigara da kolesterol gibi risk faktörleri arasında yer alır. Bir kişide hem kolesterol yüksekliği hem de sigara içiyorsa hastalıklar açısından riski artırır. Dolayısıyla sigaranın kolesterolü artırıcı direkt etkisi olmasa da iki faktörün birlikteliği riski artırır. 

“Sağlıklı kiloya sahip kişilerde kolesterol yüksekliği yoktur!”

DOĞRUSU: Bu bilgi de yaygın olmakla birlikte yanlıştır. Kilo ile kolesterol yüksekliği arasında bire bir ilişki yok. Bazı normal kilodaki kişilerde de kolesterol düzeylerinin yüksek olmasına karşın, kilo fazlalığı olan bazı kişilerde de kolesterol düzeylerinin normal seviyelerde saptanabilir. Ancak kolesterol yüksekliği ile birlikte fazla kilonun birçok hastalık açısından risk oluşturabileceği unutulmamalı. Dolayısıyla dengeli beslenerek sağlıklı kilo korunmalıdır.

“Kolesterolüm yüksek değil çünkü belirtilerim yok!”

DOĞRUSU: Kolesterol yüksekliği belirtileri hedef organda hasar gelişene kadar oluşmaz. Dolayısıyla ‘belirti yoksa kolesterol yoktur’ düşüncesi doğru bir yaklaşım değildir. Bu nedenle belirtiler ortaya çıkmadan düzenli kontrollerde kolesterole de bakılmalıdır.

“Ben et tüketmiyorum kolesterol yükselmez!”

DOĞRUSU: Şüphesiz et ürünlerinin kolesterol içeriği yüksektir. Genetik olarak kolesterol yüksekliğine yatkınlık varsa beslenmeye dikkat edilse dahi yüksek olabilir. Et tüketmiyorum dolayısıyla kolesterol sorunu yaşamam gibi bir düşünce doğru değildir.

“Hedef kolesterol değerleri herkes için aynıdır!”

DOĞRUSU: Hedef kolesterol değerleri herkes için aynı değildir. Örneğin ortaya konmuş bir kalp hastalığı olan birey ya da diyabet hastaları için daha düşük değerler hedeflenirken tamamen sağlıklı olup sadece kolesterolü yüksek kişilerde değerler daha yüksektir. Dolayısıyla herkes için hedef değerler de gerektiğinde tedavi yaklaşımı da farklıdır. 

“Kolesterol bir kez yükselirse bir daha düşürmek zordur”

DOĞRUSU: Kolesterol yüksek saptandığında sadece yaşam tarzı değişiklikleriyle bile düşürmek ve belli bir seviyede tutmak mümkündür. Özellikle sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite yapılacak yaşam tarzı değişikliklerinin başında gelir. Eğer bu şekilde hedef değerlere ulaşılamazsa ilaç tedavisiyle kolesterol düşürülmeye çalışılır. 

“İlaç kullandığım için kolesterolüm kontrol altında yediklerime dikkat etmem gerekmez!”

DOĞRUSU: Bu bilgi de birçok kişi ve hasta tarafından yanlış bilinir.

Tedaviden de istenilen sonuçlar alınamaz ya da zaman alır. Kolesterol tedavisi tek başına ilaçla sürdürülmez. Yaşam tarzı değişikliği ve ilaç tedavisi birlikte yürütülmelidir. İlaç kullanılsa da kolesterol içeriği yüksek gıdaların günlük diyetten çıkarılması gerekir. Bunun dışında da fiziksel aktivitenin ek yararları vardır.

“Kolesterol vücut için zararlıdır!

DOĞRUSU: Kolesterol aslında vücutta bulunan hücrelerin yapıtaşıdır. Bu nedenle zararlı olduğu söylenemez. Beyin dokusunda yüksek oranda mevcuttur. Önemli olan dokularda bulunan kolesterol miktarından ziyade dolaşımdaki düzeyleridir. Hastalıklar için risk, dolaşımda bulunan serbest kolesterol istenen aralıklarda olmadığı zaman başlar.