Vitamin kullanımı son yıllarda farklı bir boyut kazandı. Pandemi ile birlikte de çılgınlık boyutuna ulaştı. Takviyelerin yiyeceklerle alınan vitaminlerle aynı etkiyi yarattığına dair herhangi bir çalışma bulunmamakla birlikte, son yıllarda yapılan çalışmalar tam tersi etki yaratabileceğini de gösteriyor. Vitamin takviyesine doktorla birlikte kan ve diğer testlerin eşliğinde karar verilmesi gerekir.
Radyasyon Onkolojisi Uzmanı
Prof. Dr. Berrin PEHLİVAN
Özellikle pandemi döneminde bağışıklık sistemini güçlendirmek için herkes vitamin takviyelerine yöneldi. Özellikle ekonomik gücü yüksek kesimin yaşlanmamak, daha sağlıklı olabilmek amacıyla sıklıkla ve fevri bir şekilde kullandığı ürünler haline geldi. Takviyelerle ilgili yapılan çalışmalar vitaminlerin tam ters yönde de etkileyebileceğini gösteriyor.
Gripten ve korona virüsten korunmak amacıyla vitamin ilaçlarının kullanımının artmasının bireylerde ciddi sıkıntılar doğurabilir. Sigara içip vitamin A veya B takviyesi alanlarda akciğer kanseri riskinin arttığına dair yayınlar bulunmaktadır. Pandemi sürecinde dışardan alınan vitamin takviyelerinin akciğerleri tahrip eden sitokin fırtınasını artırdığına dair yayınlar var. Kanser tedavisi gören hastalarda vitamin takviyesinin kanserin nüksetme ihtimalini artırdığı biliniyor. Sağlıklı insanlarda, sigara içenlerde, A, B, C vitaminleri, koenzim Q’lar yüklendiğinde ise kişinin akciğer kanseri olma ihtimali artıyor. Takviyeler uykunun, sporun, yanlış beslenmenin yerine geçmez ya da içilen sigara, alkolün zararlarını telafi etmez, aksine zararı artırabilir.
‘Bağışıklık sistemini güçlendirmek’ diye bir şey yok
Kronik hastalık olmaması halinde bağışıklık sistemi yeterli düzeydedir. Vitamin takviyelerini gereksiz yere almak, bulantı, kusma, karaciğer fonksiyonları bozukluğu, kanama gibi şikayetlere yol açabilir. Kronik hastalık yoksa bağışıklık sistemi yeteri kadar muntazam işler, güçlendirme adına yapılacak her hamle işleyişini bozar. Dolayısıyla ‘bağışıklık sistemini güçlendirmek’ diye bir şey yoktur, çökertmemek için yapılacaklar vardır. Bunlar yeterli-dengeli beslenmek, uyku, sigara-alkolden uzak durmak, spor yapmak, stresi hayat tarzı haline getirmemek. Bağışıklık sisteminin düzenli işlev görmesinde uyku çok önemlidir. Gece 11-12 de yatıp sabah 7-8 de uyanmak en önemli yaşam tarzıdır.
Doktorla hareket etmek önemli
Vitamin takviyesi alıp, sağlık için yapılması gerekenleri bir kenara bırakmak çok kolaydır. Ancak herkesin gen, hücre ve hücrelerinin işleyişi farklıdır. Bir kişiye iyi gelen reçetenin başka için de aynı etkiyi göstermesini beklemek günümüz teknolojisi-bilgi ağında çok mantıklı bir şey değil. Tüm diğer ilaç ve yöntemler gibi vitamin takviyesine de doktorla birlikte, kan ve diğer testlerin eşliğinde karar verilmesi gerekir.