Covid19 salgını nedeniyle Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlananTürkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı’nın uygulanmasındaki gecikme, bulaşıcı özellik taşıyan hepatit grubu hastalıklarda artışa yol açabilir. Halk sağlığı açısından tehlikeye neden olacak tablo konusunda uzmanlar uyardı. Kan yoluyla bulaşan hepatit C virüsü (HCV) tedavi edilmezse siroz, karaciğer kanserine yol açabilir ve ölümcül olabilir.
Prof. Dr. Fehmi Tabak
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Enfeksiyon Hast ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı Başkanı
Dünyada 71 milyon, ülkemizde ise yaklaşık 250 bin-550 bin kişinin HCV ile enfekte ve büyük çoğunluğunun bu durumun farkında olmadığı düşünülüyor.
Kronik hepatit C virüsü enfeksiyonu genellikle kişilerin kan bağışı veya rutin bir tıbbi muayene sırasında yapılan testlerde, anormal bir kan testi sonucu çıkana kadar fark edilmez.Hepatit C bulaşması sonrası enfeksiyonun akut-erken döneminde hastaların yaklaşık yüzde 80’inde hiçbir belirti ortaya çıkmaz.Hepatit C hastalığı tespitinin tek yolu test yaptırmak olduğu için erken teşhis hayat kurtarabilir.
Sağlık Bakanlığı’nca hazırlanan Türkiye Viral Hepatit Önleme-Kontrol Programı kapsamında sağlık çalışanları, 1996 yılı öncesinde kan-kan ürünleri alan, sık kan-kan ürünleri transfüzyonu olan, damar içi madde kullanan, mahkûm ve göçmen HCV açısından yüksek riskli gruplar olarak tanımlanıyor. Ayrıca riskli cinsel davranış öyküsü olan, steril olmayan koşullarda dövme-piercing yaptıranlar arasında hızla yayılmaktadır. Bu riskli gruplar arasında yapılacak uygulamalar pek çok hastalığın kontrolüne katkı sağlayacaktır. Koronavirüs salgını döneminde yapılan çalışmaların ertelenmek zorunda kalınması bulaşıcı özellik taşıyan hepatit grubu hastalıklarda artış gözlenebilir.
Kronik hastalar bakım ve ilaçlarını almaya devam etmelidir
Koronavirüs ile mücadele sürecinde sosyal izolasyon kronik hastalığı olan kişiler açısından önem taşır. COVID-19 hasta da mevcut kronik durumların alevlenmesi veya komplikasyonlara nedenolarak mortalite oranını artırmaktadır. Bu kişiler tedavi planlarına uygun olarak bakım ve ilaçlarını almaya devam etmelidir. Ayrıca sosyal izolasyon sürecinde hepatit C gibi kronikleşmiş bir hastalığı olan ve farkında olmayan hastalar da hastaneye daha az gittikleri için teşhis-tedavi aksamaları olabilir. Salgın sürecinde hepatit C hastalığının ihmal edilmesi siroz, karaciğer kanseri gibi vakaların ilerleyen yıllarda artmasına yol açabilir. Hastalar mutlaka rutin kontrollerini yaptırmalıdır.
Erken teşhis ile hastaların hayatını kurtarır Hepatit C hastalığı genellikle belirti göstermediği için hastanın hekime başvurması gecikebilir. Kan yoluyla bulaşan hepatit C virüsü; tedavi edilmezse siroz, karaciğer kanserine yol açabilir ve ölümcül olabilir. Hastalığın kronikleşmesi durumunda karaciğer sirozu ve kanseri gelişme riski mevcut olup ölümcül olduğu bilinmelidir. Oysa hastalığın erken evrelerinde müdahale hayat kurtarabilir. Son yıllarda toplum hizmetine sunulan yenilikçi tedavi ile dünya ve ülkemizde büyük adımlar atıldı. Kronik hepatit C hastalığı tedavi edilecek noktaya geldi. Kişinin risk faktör ve belirtilerine göre hekim gerekli durumlarda hepatit C testi yapmak isteyebilir. Hepatit C enfeksiyonu, basit bir kan testi ile tespit edilebilir. Hastalığın ileri evrelere kadar genelde belirti vermeden sessiz seyretmesi nedeniyle çoğunlukla tesadüfi olarak tanı alan hastaların, bir an önce tedaviye yönlendirilmesi, yüksek bulaş riski taşıyan grupların tespit edilip-değerlendirilmesi, düzenli takibinin yapılması sağlanmalıdır.