Günümüzde yaygın olarak uygulanan koklear implant ile ileri-çok ileri derecede sensörinöral işitme kayıplı hastanın işitsel uyaran, konuşma seslerini doğala en yakın şekilde algılaması amaçlanır. Ancak işitmenin geri kazanılmasında ilk adım implantlama sonrasında işitsel eğitim programları, işitme kayıplı bireyin potansiyelini yerine getirmesine yardımcı olmak için kritik bir öneme sahiptir.
Çocuk ve yetişkinlerde yaşanan işitme kayıplarında yaygın olarak kullanılmaya başlanan işitme implantı uygulamasından sonra rehabilitasyon sürecinin başarıyı artıran en önemli etken.
Kulak ve Beyne Fizik Tedavi Gerekir
İşitsel eğitim; kulak, beyin için fizik tedavidir. Bu süreçte işitsel beceri-dinlemenin gelişim ve sonucunda da daha iyi sözel iletişim becerisi beklenir. Koklear implant ameliyatı önce ve sonrasında işitsel eğitim her hasta için gereklidir.
İşitsel eğitim, işitme kaybı olan çocuk veya yetişkine kendisi için hala mevcut olan ses ipuçlarından tam olarak yararlanmayı öğretme sürecidir. İmplant aktive edildiğinde sesler duyulabilir fakat beyin otomatik olarak anlamla bağlantı kuramaz. Uyum sağlamak, anlam vermek için zamana-pratiğe ihtiyaç vardır. Daha önce hiç duymamış çocuklar yeni işitsel sinyal ile bir dil sistemi geliştirme sürecine girer. Belirlenmiş bir dil sistemine sahip olan yetişkinlere ise yeni sinyale anlam yükleme öğretilir. Maksimum potansiyeline ulaşmak için işitsel açıdan zengin bir ortamda bulunmaları gerekir.
Yetişkinlerde rehabilitasyon, hastanın içinde bulunduğu süreci fark etmesi ve kabullenmesi ile başlar. Ayrıntılı hikâye alınıp, gerekli odyolojik değerlendirme yapıldıktan sonra hastaya uygun işitme cihazı seçimi, yardımcı cihazlar hakkında bilgilendirme yapılır. Deneyim ve yorumlama yeteneğini geliştirmek için tasarlanmış süreç ise; analitik, sentetik veya iki yaklaşımın bir kombinasyonu olarak planlanabilir. Hastalar bu süreçte yönetim stratejilerini öğrenmek için yönlendirilir, desteklenir.
Başarı da ailenin katılım-desteği önemlidir.
İşitsel rehabilitasyon sese anlam verme sürecine yardımcı olur. Bu eğitim bireyin akademik, iş, ev, sosyal ortamlar da karşılaşacağı mesajları daha iyi anlayıp, diyaloğa girebilme becerisini destekler. Özellikle gürültüde anlama, telefonla konuşma, algısal beceri gelişimi noktalarında doğru rehabilitasyon programı ile başarılı sonuçlara ulaşılır.
Dr. Halide Kara
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Odyoloji Uzmanı