Her Yaşta Beyni Zinde Tutacak Öneriler

Beyin ge­li­şi­mi belli bir yaş­tan sonra dur­du­ğu dü­şün­ce­si ye­ri­ni “vü­cu­dun ami­ral ge­mi­si­nin sü­rek­li ge­liş­ti­ği” bil­gi­si­ne bı­rak­tı. Nö­ron­la­rın (beyin hüc­re­si) ken­di­ni ye­ni­le­ye­me­di­ği sa­vı­nı ge­çer­siz kılan araş­tır­ma­lar beyin hüc­re­le­ri­nin ken­di­si­ni ya­şa­mın her dö­ne­min­de ye­ni­le­ye­bil­di­ği­ni gös­te­ri­yor. Nö­ro­ge­ne­siz adı ve­ri­len bu özel­lik 80’li yaş­la­ra kadar sü­rü­yor. “Beyni ko­ru­ma­ya baş­la­mak için asla çok erken veya çok geç de­ğil­dir”

Nöroloji Uzmanı
Dr. Esra MIHÇIOĞLU

Uzun yıl­lar­dır devam eden araş­tır­ma­lar, kalp sağ­lı­ğı­nı ko­ru­yan eg­zer­siz, bes­len­me ile yük­sek tan­si­yon, di­ya­bet, ko­les­te­rol se­vi­ye­le­ri­ni den­ge­de tutma gibi yön­tem­le­rin beyin sağ­lı­ğı için de çok önem­li ol­du­ğu­nu gös­te­ri­yor. Orta yaş­lar­da­ki obe­zi­te, ileri yaş­lar­da Alz­he­imer için risk fak­tö­rü olsa da yaş­lı­lık­ta­ki kilo kaybı daha büyük risk­tir. Keza yük­sek tan­si­yon orta yaş­lar­da Alz­he­imer için riski ar­tı­rır­ken son­ra­ki yıl­lar­da et­ki­si­ni yi­ti­ri­yor. Ya­şa­mın her dö­ne­min­de beyin sağ­lı­ğı­nı ge­liş­tir­mek müm­kün­dür.

Ço­cuk­luk Dö­ne­mi: Sanat ve müzik önem­li

Ya­şa­mın ilk bir­kaç yı­lı­nın beyin hüc­re­le­ri­ni bü­yüt­mek ve ara­la­rın­da si­naps de­ni­len bağ­lan­tı­la­rı ge­liş­tir­mek­le geçer. Do­ğum­dan 12 yaşa ka­da­r­100 mil­yar­dan fazla nöron ve 100 tril­yon si­naps ge­li­şi­mi olur. 2 ya­şın­da­ki çocuk, bir ye­tiş­ki­nin yak­la­şık iki katı kadar si­nap­sa sa­hip­tir. Bu da ço­cuk­la­rın dil ve müzik gibi yeni be­ce­ri­ler edin­me­de neden bu kadar hızlı ol­duk­la­rı­nı açık­lar.

Er­gen­lik Dö­ne­mi: Tek­no­lo­ji­ye dik­kat!

Ço­cuk­lu­ğun ar­dın­dan be­yin­de­ki ge­liş­me­ler de fark­lı­la­şır. Öyle ki er­gen­lik dö­ne­min­de bey­nin üs­tü­nü örten kor­teks ta­ba­ka­sın­da­ki in­cel­me ile sinir hüc­re­le­ri­nin üze­ri­ni kap­la­yan, et­ki­li ile­ti­mi sağ­la­yan miye­lin kılıf dü­ze­yi­nin art­ma­sı sa­ye­sin­de be­yin­de­ki bağ­lan­tı­lar da güç­le­nir. Er­gen­lik, beyin ge­li­şi­mi için en önem­li ancak bir o kadar da risk­li dö­nem­dir.

Ye­tiş­kin­lik Dö­ne­mi: St­res­le baş et­me­yi öğ­re­nin

Ye­tiş­kin­lik­te yani 20-39 yaş­lar ara­sın­da bey­nin fark­lı alan­la­rı bir­bi­ri ile daha da bağ­lan­tı­lı hale gelir. Böy­le­ce duy­gu­sal dür­tü­ler için kont­rol-den­ge sis­te­mi olu­şur. Bu dö­nem­de ak­son­la­rın (sinir lifi, nö­ro­nun elekt­rik­sel uya­rı­la­rı ta­şı­yan ince, uzun çı­kın­tı­sı) çev­re­sin­de daha fazla mi­ye­lin ge­li­şir, bey­nin ta­ma­mın­da­ki ile­ti­şi­mi hız­lan­dı­rır.

Orta Yaş Dö­ne­mi: Sağ­lı­ğı­nı­zı ko­ru­yun

Obe­zi­te, yük­sek ko­les­te­rol, yük­sek tan­si­yon ve di­ya­bet orta yaşta beyin sağ­lı­ğı­nı et­ki­ler.

40-64 yaş dö­ne­mi­ne özel uya­rı­lar:

Yaş­lı­lık Dö­ne­mi: Sos­yal ve zi­hin­sel ola­rak aktif kalın

65 ya­şın­dan sonra be­yin­de bazı de­ği­şik­lik­ler ka­çı­nıl­maz olur. Ancak ne kadar çok vü­cu­du sağ­lık­lı tutar, bey­nin fark­lı bö­lüm­le­ri­ne mey­dan okur­sa­nız, iyi ça­lış­ma­sı­nı da o kadar des­tek­ler­si­niz. Bey­nin ak­tif-dinç tu­tul­ma­sıy­la şid­det­li bi­liş­sel ka­yıp­la­rın beş yıl öte­le­ne­bi­lir. Bu yaş gru­bun­da Alz­he­imer ve diğer de­mans tür­le­ri ile inme için risk artar. 65 yaş üze­rin­de­ki dokuz ki­şi­den biri, 85 ya­şı­na ge­lin­di­ğin de ise risk üçte bir olur. Vücut za­yıf­la­dık­ça düşme riski artar, bu da beyin sağ­lı­ğı­nı teh­li­ke­ye atar.

Die mobile Version verlassen