Düzenli fiziksel aktivite, çocukların fiziksel ve ruhsal sağlıkları üzerinde olumlu etki gösteriyor; obeziteyi önlemeye yardımcı oluyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Şenol Bekmez aşırı zorlama sonucu oluşabilecek sorunlara dikkat çekerken, hangi yaşta hangi sporun yapılması gerektiği hakkında bilgiler verdi.
Çocukların fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişimlerinde ve obezitenin önlenmesinde önemli bir faktör olan sportif aktiviteler, küçük yaşlardan itibaren yaşamın bir parçası olduğundan spor alışkanlığının ileriki yaşlarda da devam etmesi mümkün oluyor. Yaşam boyu sağlık için düzenli olarak günde en az bir saat fiziksel aktivite yapılması gerekiyor. Düzenli olarak spor yapan çocuklar daha kuvvetli, daha özgüvenli, takım çalışmasına daha yatkın ve öz disiplini yüksek bireyler olarak yetişiyor. Düzenli fiziksel aktivite her yaşta sağlığa yararlı ancak özellikle çocukların ve gençlerin sağlıklı büyümesi ve gelişmesinde, istenmeyen zararlı alışkanlıklardan uzak durması ve kurtulmasında, sosyalleşmesinde, yetişkinliklerinde ortaya çıkacak çeşitli kronik hastalıklardan korunmasında veya bu hastalıkların tedavisinde, kısacası tüm hayat boyunca yaşam kalitesinin artırılmasında önemli farklar ortaya çıkarıyor. Çocuklar ve gençler için beden eğitimi programları; fiziksek egzersiz (fitness), takım sporları, çift ve bireysel sporlar ve boş zaman sporlarını içeriyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Şenol Bekmez ile çocukların hangi yaşlarda hangi sporu yapması gerektiği hakkında konuştuk.
“Stresli ve ne pahasına olursa olsun kazanmanın hedeflendiği yarışmacı yaklaşım çocukları sağlıksız bir ortama maruz bırakabilir.”
“SPOR EĞİTİCİ VE EĞLENCELİ OLMALI”
Her çocuğun kendine özgü fiziksel ve karakter özelliklerinin olduğunu belirten Doç. Dr. Şenol Bekmez, çocuğun yaşına, fiziksel özelliklerine ve kişiliğine uygun spor aktivitesinin seçilmesinin önemli olduğunu ifade ediyor. Çocukluk çağında yarış içeren sporların son yıllarda büyük bir endüstriye dönüştüğüne dikkat çeken Doç. Dr. Bekmez, “Stresli ve ne pahasına olursa olsun kazanmanın hedeflendiği bu yarışmacı yaklaşım çocukları sağlıksız bir ortama maruz bırakabilir. Spor çocukların psikolojik, fiziksek ve zihinsel gelişimi için çok önemli olmakla birlikte yapılan sportif aktivite çocuk için eğlenceli ve eğitici olmalı, çocuğu ve aileyi tüketen bir hale gelmemelidir. Bu konuda dengeyi korumak çok önemlidir.” diyor.
“Spor çocukların psikolojik, fiziksek ve zihinsel gelişimi için çok önemli olmakla birlikte yapılan sportif aktivite çocuk için eğlenceli ve eğitici olmalı, çocuğu ve aileyi tüketen bir hale gelmemelidir.”
BEŞ YAŞ ALTINDAKİ ÇOCUKLAR İÇİN…
Beş yaş altındaki çocukların sınırsız bir enerjiye sahip olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bekmez, “Çocuklar bu yaşlarda koşmaya, zıplamaya ve oyun oynamaya bayılırlar. Ancak, bu yaş grubundaki çocuklarda el-göz koordinasyonu ve kurallara uyum henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu nedenle kaba motor becerilerini geliştiren, karmaşık kuralları olmayan ve zaman kısıtlaması olmayan jimnastik, yüzme ve bisiklet sürme gibi aktiviteler seçilmelidir. Bu yaş grubunda yapılacak aktivitelerin gelecekte seçilecek spor dalına bir temel oluşturacağı unutulmamalıdır.” diyor.
“Daha içe dönük ve takım sporlarından hoşlanmayan çocuklar için atletizm, tenis, dövüş sporları, golf, at binme gibi bireysel spor dalları seçilebilir.”
OKUL ÇAĞI VE ERGENLİK DÖNEMİ
5-12 yaş arasındaki çocuklarda çocuğun vücut yapısına ve karakterine uygun bir spor dalının seçilmesinin çok önemli olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bekmez, “Çocuğu çok zorlayıcı, yaşına ve becerilerine uygun olmayan bir aktivite sıkılmasına veya ilgisinin kaybolmasına neden olur. Bu yaş grubundaki çocuklar takım sporları için teşvik edilmelidir.” diyor. Okul çağındaki çocukların gelişimi için voleybol, basketbol ve futbol gibi takım sporlarının uygun olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Bekmez, “ Daha içe dönük ve takım sporlarından hoşlanmayan çocuklar için atletizm, tenis, dövüş sporları, golf, at binme gibi bireysel spor dalları seçilebilir.” diyor. Doç. Dr. Bekmez, ergenlik çağındaki çocukların daha yarışmacı olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Ergenlik yaş grubundaki çocuklar yarış içeren aktivitelere katılırken aralarından bazıları çeşitli spor dallarında profesyonelleşebilir. Bu yaş grubundaki yarış içeren sporların çocuğu ve aileyi tüketmesine izin verilmemelidir.”
AŞIRI ZORLAMAYA DİKKAT!
“Çocukluk çağında üst düzey olarak yapılan, zorlayıcı olan bireysel veya takım sporları aşırı kullanıma bağlı kas-iskelet yaralanmalarına neden olabilir.” diyen Doç. Dr. Bekmez, aşırı kullanım yaralanmalarının ortaokul ve lise çağındaki sporla ilişkili yaralanmaların yarısından fazlasını oluşturduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Tekrarlayan zorlayıcı hareketlere bağlı kas ve tendonların kemiklere yapışma yerlerinde inflamasyon (iltihaplanma) ve doku hasarı oluşur. Aşırı kullanım yaralanmaları yapılan aktiviteye bağlı olarak omuz, dirsek, kalça, diz, ayak bileği ve topuklarda görülebilir. Bunun dışında ayak bileği burkulmaları, bacak ve ayak kemiklerinde stres kırıkları, diz ekleminde menüsküs yırtığı ve bağ yaralanmaları kas yırtıkları, tenisçi dirseği de sık görülen yaralanmalardır.”
YAŞ GRUPLARINA GÖRE AKTİVİTELER
- 2-5 yaş: Fırlatma, yakalama, koşma, sıçrama.
- 6-9 yaş: Belli mesafeye fırlatma, bir topa vurmak, sporun temel hareketlerine geçiş.
- 10-12 yaş: Basketbol, futbol gibi sporları içeren kompleks motor becerileri.