Covid-19 pandemisinden en fazla etkilenen organların başında göz geliyor. Dijital toplantı ya da uzaktan eğitim nedeniyle saatlerce ekrana kilitlenmek gerek yetişkin gerekse çocuklarda göz şikayetlerini artırdı. Şiddetli baş ağrısıyla yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren migren, artık gözlerde de önemli bir sorun haline geldi.
Halk arasında ‘göz migreni’ olarak tanımlanan; göz küresinde başlayan ve aynı taraf baş yarısına yayılan keskin ağrı giderek daha fazla kişide görülür hale geldi. Bazı kuralların ihmale gelmez.
Pandemi sürecinde gözler yoğun şekilde kullanıldı. Gerek yetişkin gerekse çocuklarda bilgisayar başında geçen sürenin artmasına bağlı olarak göz kırpma sayısında azalma, uyku sürelerinde kısalma, ekrandan yansıyan mavi ışık yoğunluğu, klima gibi nedenlerle gözlerde kuruluk, yanma, batma, acıma, sulanma şikayetleri yoğunlaştı. Ayrıca uyku düzensizliği-stres ile tetiklenen, göz çevresinde başlayan ağrı başa da yayılıyor. Göz migreni olarak tanımlanan bu durum aynı zamanda gözde ışıklanma, ışıklar etrafında çizgilerle kendini gösterir, başa da yayılan keskin ağrı yaşam kalitesini düşürür, konsantrasyonu engeller.
Göz sağlığı için bu kurallar kritik önem taşıyor!
Covid-19 pandemisi sürecinde evden çalışma, dijital toplantı, uzaktan eğitim esnasında göz sağlığı için gerekli kurallar ihmal edildi, bu nedenle göz hastalıklarında artış oldu.
Uzun süreli yakın odaklanma özellikle gelişim çağındaki çocuklarda uyum kuvvetini zorlar. Miyopinin ilerlemesine yol açar.
Yapılması gerekenler:
*Gün içerisinde mutlaka gözlerin kapatılarak dinlendirilmesi,
*Ekran başında göz kırpmanın unutulmaması,
*Ekran aydınlatmasının ortamdan daha düşük seviyede tutulması,
*Göz ile ekran arasında mesafenin 50-55 cm olmasına özen gösterilmeli
*Monitör üzerinden 20 dakikada bir 20 saniye süre ile 5-6 metre uzağa odaklanılması gerekir.
Sağlıklı beslenme ve kaliteli uyku şart!
Göz sağlığını korumak için çevresel önlemlerin yanı sıra sigarasız ortam, kaliteli-yeterli uyku ile sağlıklı beslenme yer alır. İyi havalandırılmış ve ışıksız bir odada ortalama 7-8 saat uyumanın tüm bedeni olduğu gibi gözleri de dinlendirir. Sağlıklı-dengeli beslenme özellikle de havuç, portakal, lahana, ıspanak gibi besinlerin sofralardan eksik edilmemesi gerekir.
Göz kızarıklığı deyip geçmeyin!
Gözlerde en sık rastlanan şikayetler arasında yer alan; kızarıklık, çapaklanma, sulanma, batmaya neden olan konjoktivit, Covid-19 hastalarının yüzde 1-3’ünde gelişebilir. Genellikle konjoktivit ile eş zamanlı ateş ve halsizlik ile çocuklarda ishal de görülebilir. Gözde benzer şikayetler oluştuğunda etken bakteri, diğer virüs, alerji de olabilir. Bu nedenle hekim kontrolü çok önemlidir. Covid-19’un gözler yoluyla bulaşmaması için kontakt lens yerine gözlük kullanılması, gözlerin ovuşturulmaması, el hijyenine özen gösterilmesi ve kâğıt havlu kullanılmasının önemlidir. Bu virüsün göze bulaşması iki yolla olur. Üstünde virüs bulunan bir eşyaya örneğin masaya ya da kapı koluna dokunulduktan sonra gözler ellendiğinde virüs bulaşır. Bazen de karşımızdaki kişinin öksürüğü, hapşırığı ya da yüksek sesle konuşması sırasında etrafa saçılan virüs göze giriyor.
Gözlük camlarının buğulanmaması için!
- Maskenin telli kısmını üstte tutarak burna göre sıkıştırabilir; çift taraflı bant ile yapıştırabilir.
- Optiklerden gözlük camının buğusunu önleyici sprey veya bez temin edilebilir. Ancak camın yansıma önleyici özelliğinin bozulmaması için sık kullanmayın.
- Gözlük camına buğu önleyici kaplama yaptırılabilir.
- Gözlük camlarını günde iki kez sıvı sabun ile yıkayabilirsiniz. Yıkadıktan sonra kendiliğinden kurumaya bırakılmalıdır. Sabunlu su cam üzerinde ince bir film tabakası bırakacak ve yüzey gerilimini düşürerek su moleküllerinin buğu tabakası oluşturmasını engelleyecektir.
Dr. Emel Çolakoğlu
Göz Hastalıkları Uzmanı