Klinik Psikolog
Simge ALEVSAÇANLAR CÜCÜ
Beyin gelişiminin devam ettiği ergenlik döneminde alkol kullanımı, beyinde hacim kaybına yol açıyor. Beynin işlevsel bağlantıları ve çeşitli bilişsel işlevlerde sorunlar yaşanmasına sebep olabilir. Alkole yönelim gösteren ya da merak ettiğini söyleyen gence mutlaka zararlı etkilerinin anlatılması gerektiğini belirten uzmanlar, anne ve babanın da çocuğa model olması gerektiğini vurguladı.
Yapılan çok sayıda çalışma alkolün gelişmekte olan beyin üzerindeki olumsuz etkilerini gösterdi. Orta düzeyde kullanımı dahi beyin üzerinde olumsuz etkilere yol açar.
Ergenlik dönemine dikkat!
Ergenlik dönemi bazı nedenlerle alkol yönelimi fazla olduğu bir dönemdir. Merak, arkadaşlara ayak uydurma- kabul görme, model alma, büyüdüğünü gösterme, duygusal yakınlaşma, aile ile çatışma, duygusal çalkantılar gibi nedenlerle alkole yönelimin fazla olduğu bir dönemdir. Ergenlik döneminde hala beyin gelişimi devam ettiği için alkol kullanımı hem beynin hacmi ve işlevsel bağlantıları hem de çeşitli bilişsel işlevlerde sorunlar yaşanmasına sebep olabilir. Bu nedenle alkol kullanımına erken yaşta başlanmaması gerekir.
Çocuğa model olmak önemli
Ergenlik döneminden önce alkol tüketiminin yapılmaması konusunda ailelerin net durması, çocuğa bu yönde bilgi verilmesi ve model olunması oldukça önem taşır.
Net kural ve sınırlar konulmalı
Ailenin çocuğa anlayabileceği şekilde açık-net olarak alkolün pek çok açıdan zararlarını anlatması gerekir. Net kural-sınırları olmalı, çocuğa da net ifade edilmelidir. Bu noktada çocuğu yargılayan, suçlayan bir taraftan değil, önemseyen, destek olan, rehberlik eden bir noktadan yaklaşılmalıdır. Aileler pek çok konuda çocuklarına model olmalıdır.
Anne ve baba da kontrollü kullanmalıdır
Çocuklarının kendilerinin yanında içmesine müsaade eden aile bu durumu daha güvenli bulur. Fakat bu alkolü meşrulaştırma, çocuğun günlük yaşantısında daha sık kullanmasına ya da olumlu-olumsuz duygular yaşadığında alkole daha fazla başvurmasına yol açabilir. Anne-baba eğer alkol kullanıyorsa kullanım kontrollü olmalı, çocuğa uygun model olunmalıdır. Ayrıca çocuğa risk alma, kontrolün zayıflaması ve dürtüsel davranma gibi alkolün davranışsal anlamdaki olumsuz etkileri hakkında da bilgi verilmelidir.
Alkolün bir duygu kontrol aracı olmadığı anlatılmalı
Eğer aile üyeleri her akşam alkol alıyor bir yandan da gence alkolün zararlı olduğunu, kullanım konusunda dikkatli olması gerektiğine dair bilgiler veriyorsa ortada tutarsız bir mesaj iletimi var demektir. Sadece tavsiye vermek yetmez, davranışı gösteriyor olmak da çok önemlidir. Aileler gençlere kontrollü kullanım hakkında da bilgi vermeli, tekrarlı olarak yapılması durumunda bağımlılık gelişebileceği de söylemelidir. Ayrıca duygu kontrol aracı olmadığı, olumsuz duyguların alkolsüz de üstesinden gelinebileceği konusunda da bilgi verilmeli, yeni alternatif yollar oluşturulmalıdır.
Beyne zarar verdiği anlatılmalıdır
Gencin alkolü merak etmesi ya da yöneliminde güven, sevgi ve şefkat ihtiyaçlarının giderildiği bir aile ortamı yaratılması gerekir. Tüm konuşmalar aile ortamı içinde gerçekleştirilmelidir. Merak duygusunun çok normal olduğu fakat kullanımının gelişmekte olan beyne zarar verdiği, belli bir yaşa gelene kadar alkolden uzak durulması gerektiği konusunda net olarak açıklama yapılmalıdır. Gencin duygusu kabul edilmeli, ebeveynleri ile paylaşımı takdirle karşılanmalı, kullanım ertelenmelidir.
Ailenin tutarsızlığı çocuğun kafasını karıştırabilir
Eğer fazla alkol kullanımı var ise normal seviyelere getirilerek gence model olmalıdır. Ebe- veynler çocuklarına ilk olarak kendi davranışları sonra da verdikleri bilgilerle örnek olur. Bilgi ve davranış tutarsız olur ise gencinde kafası karışabilir ve nasılsa ailem de kullanıyor diye düşünerek alkole yönelebilir.