Son dönemlerde toplumda sık görülen çene eklemi rahatsızlıkları, çiğneme sisteminin fonksiyonel bozukluğu ve hastaların yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkilemektedir. Esnemek, konuşmak ve yemek yemek gibi günlük rutin aktiviteleri dahi kısıtlayarak ağrıya neden olmaktadır. Çene ekleminin yüzeyi ve eklemde ki diskin uyumunu kaybetmesi sonucu ortaya çıkan rahatsızlığın nedenleri arasında diş sıkma, gıcırdatma ve sıkma bulunuyor.
Dt. Turgay MALİKLİ
Diş Sağlığı Uzmanı
Çene eklemi rahatsızlıkları, alt çeneyle üst çeneyi birbirine bağlayan çene eklemindeki kemiksel ve yumuşak dokularda görülen rahatsızlıklardır. Hafif başlayan rahatsızlıklarının belirtileri zaman içerisinde artarak şiddetli çene eklemi ağrıları, eklemden ses gelmesi, çene çıkması, çenenin kayarak açılması ya da az açılması gibi daha ileri problemlere dönüşebilir. Tedavi edilmediği takdirde çenenin kilitlenmesine kadar gidebilen ciddi semptomlar gözlenebilir. Bundan dolayı tedaviye ne kadar erken başlanırsa tedavi başarısı da o derece artmaktadır.
Çene eklemi hastalıklarına zemin hazırlayan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar arasında ki en önemi belirtiler;
- Çiğneme kaslarında ağrı;
- Dişlerde hassasiyet, aşınma, sallanma ve kırılma görülebilir;
- Çene hareketlerinde kısıtlılık ve ağız açma doğrultusunda sapma (ağız açılırken çenenin bir yana doğru kayarak açılması);
- Çiğnemede zorluk;
- Çene eklemde ses (klik sesi);
- Baş ve boyun ağrıları, kulak ağrısı, kulak çınlaması ve baş dönmesidir.
Çene eklem rahatsızlıklarının nedenleri:
- Sürekli dişleri sıkmak ve geceleri dişleri gıcırdatma (bruksizm)
- Stres
- Diş rahatsızlıklarına bağlı tek taraflı çiğneme
- Eksik diş, yüksek dolgu, çenenin kapanış bozuklukları
- Çene kırıkları, baş, boyun ve çene travmaları
- Sakız çiğneme, parmak emme, tırnak yeme, kalem gibi sert cisimleri ısırma
- Uzun süre telefonla konuşma
- Doğumsal eklem bozuklukları
- Duruş bozuklukları, uzun süre başın ve omuzların önde olduğu pozisyonlar
- Tümör, enfeksiyon, iltihaplı romatizma gibi hastalıklar
Çene eklem disfonksiyonunun tedavi planlaması hastalığın nedenine göre ayarlanır.
Kullanılan yöntemler;
- Hasta eğitimi ve davranışsal terapi
- Gece plağı – koruma plağı (Oklüzal splintler) bu tedavide amaç hastanın dişlerinin aşınmasına bağlı olarak dikey boyut kaybını kapanışı yükselterek çiğneme kaslarının kasılmasını önlemek
- Farmakoterapi
- İntraartiküler uygulamalar (eklem içinin yıkanması)
- Cerrahi yöntemler (tümör gibi durumlarda)
- Fizik tedavi yaklaşımları (manuel terapi uygulamaları, egzersiz programları, çeşitli elektroterapi ajanları)
Tedavinin gereğine göre romatolog, kulak-burun-boğaz, fizik tedavi, psikiyatri uzmanları ve diş hekimleri (çene cerrahları, ortodontistler) birlikte çalışır.