Çifte Vatandaşlık yasağından zarar görmemek için nasıl bir yol izlenmeli?
Köprü Dergisi olarak 16. sayımızda ele aldığımız Avusturya’da Çifte Vatandaşlıkla yazımızın devamını siz okuyucularımızla paylaşmak istiyoruz. Merak ettiğiniz soruların cevaplarını yazımızın devamında okuyabilirsiniz.
Soru: Hangi durumlarda Çifte Vatandaşlık hakkı doğar?
Cevap: Avusturya Kanunlarına göre, öncelikli olarak Avusturya Vatandaşlık Kanunu 7. madde 1. fıkrası uyarınca; Evlilik birliği içinde doğan ve bu sırada anne veya babasından (ebeveyn) biri Avusturya vatandaşı olan çocuklar, nerede doğdukları ya da diğer ebeveynin vatandaşı olduğu ülke dikkate alınmaksızın Avusturya vatandaşı olurlar. Yani bu durumda çocuklar her hâlükârda Avusturya vatandaşıdırlar.
Diğer ebeveynin vatandaşı olduğu ülke hukukunda da soy bağı nedeni ile vatandaşlık ilkesi mevcutsa – yani çocuk doğumuyla kanunen o ülke vatandaşlığını da kazanıyorsa – çocuk çifte vatandaş sayılır. Türkiye Kanunlarına göre, aynı paralelde Türkiye Vatandaşlık Kanunu 44. madde uyarınca; Herhangi bir nedenle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişilerin, bu durumlarına ilişkin belgeleri ibraz etmeleri ve yapılacak inceleme sonucunda kayden aynı kişiler olduklarının tespiti halinde, nüfus aile kütüklerindeki kayıtlarına Çok Vatandaşlığa sahip olduklarına dair açıklama yapılır.
Yani Avusturya pasaportuna sahip çocuklarınızı eğer eşlerden biri Türkiye vatandaşı ise soy bağı kapsamında Türkiye Konsolosluğu aracılığıyla nüfus aile kütüğüne Çok Vatandaş olarak kaydını gerçekleştirerek resmi yollar ile çocuklarının çifte vatandaşlık hakkını korumuş olursunuz.
Soru: Avusturya vatandaşı ile evli olan Türk vatandaşı eş, bu durumdaki çocuğuna Mavi Kart alabilir mi?
Cevap: Eşlerden birinin Türk vatandaşı olması halinde çocuk da otomatik olarak Türk vatandaşlığı kazandığından ve nüfus cüzdanı aldığından, çocuğa ayrıca Mavi Kart almanız mümkün değildir. Bu durumdaki çocuklar doğal yolla ve yasalara uygun şekilde çifte vatandaş olmaktadırlar.
Soru: Avusturya ve Türkiye vatandaşlık kanunlarında Çifte Vatandaş olanların 18 yaşından sonra vatandaş kalacağı ülkeyi seçme zorunluluğu var mıdır?
Cevap: Avusturya vatandaşlık kanun-larına göre Çifte Vatandaş olan bir çocuk reşit olduğunda iki vatandaşlıktan birisini seçmek zorunda değildir. Avusturya’da doğal yollardan olan soy bağı ile Çifte vatandaşlık hakkı yetişkin olunduğunda da korunmaktadır.
Soru: Avusturya’da 18 yaşından sonra Çifte Vatandaşlık hakkını koruyanların Gümrüklerde veya diğer resmi kurumlarda Çifte Vatandaşlıklarıyla sorun yaşamadan işlem yapabilmeleri için sahip oldukları diğer ülke vatandaşlığını hangi Avusturya makamına bildirmeleri gerekmektedir?
Cevap: Yaşadıkları eyaletteki İkamet, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Dairesine (Aufenthalts-, Personenstands- und Staatsbürgerschaftswesen) Çifte Va-tandaşlık durumlarını korumak istediklerine dair bildirimde bulunmaları Çifte Vatandaşlık haklarının korunmasını sağlayacaktır.
Soru: Hangi durumda Çifte Vatandaşlık hakkı yoktur?
Cevap: Özellikle Türkiye vatandaşlığından çıkma izni alarak Avusturya vatandaşlığına geçtikten sonra Mavi Kart alanların kesinlikle Çifte Vatandaşlık hakkı bulunmamaktadır. Mavi Kart sahipleri sadece Mavi Kartın Türkiye için tanıdığı ayrıcalıklardan faydalanabilirler.
Soru: İstisnai olanlar dışında Çifte Vatandaşlık hakkı neye istinaden kaybedilir?
Cevap: Avusturya vatandaşlığı almak isteyen her yabancı, o güne kadar sahip olduğu ülke vatandaşlığından çıkmak zorundadır (Vatandaşlık Kanunu 10. madde 3. fıkra). Bu maddeye istisna oluşturan durum, aynı kanunun 10. maddesi 6. fıkrasında açıklandığı üzere, kişinin gösterdiği üstün yetenekler sebebiyle kendisine Avusturya vatandaşlığı verilmesinin Avusturya Cumhuriyeti menfaatine olmasıdır (sporcu, sanatçı, bilim adamı, yatırımcı gibi). Bu durumda kişi o güne kadar sahip olduğu ülke vatandaşlığını sürdürebilir.
Soru: Bir Avusturya vatandaşı, eğer Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için Avusturya makamlarından izin almadan, kendi isteğiyle yabancı bir ülke vatandaşı olursa nasıl bir durumla karşı karşıya kalır?
Cevap: Kısa ve öz olarak Avusturya vatandaşlığını kaybeder. Avusturya Vatandaşlık Kanunu’nun (1985) 10. maddesi 3. fıkrasında bahsedilen vatandaşlık koşullarında, bu ilke açık bir şekilde belirtilir. Yani bir Avusturya vatandaşı, eğer Avusturya vatandaşlığını sürdürmek için Avusturya İkamet, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Dairesinden izin almadan önce, kendi isteğiyle yabancı bir ülke vatandaşı olursa, Avusturya vatandaşlığını kaybeder. Önceden izin alındığı takdirde, Avusturya vatandaşlığının yanında yabancı bir ülke vatandaşlığı da alınabilir.
Yıllardır süre gelen yanlış politikaların sonucunu yaşıyoruz!
1985 yılından bu yana Avusturya vatandaşlık kanunları net bir şekilde Çifte Vatandaşlık işlemlerinin nasıl ilerlemesi gerektiğini belirtirken Avrupa’daki Türk soydaşlarının vatandaşlıktan çıkma izni ile Mavi Kart alarak Avusturya vatandaşlığı aldıktan sonra tekrardan Türkiye vatandaşı olmalarını engellemeyen ve geçmişten günümüze Türkiye dönem hükûmetleri tarafından oy potansiyeli olarak görülen politikalar yüzünden bugün 29.602 kişi mağdur bir şekilde Avusturya Mahkemelerinde Avusturya vatandaşlığını kaybetmekle karşı karşıya gelmiştir.
Maalesef Avusturya vatandaşlığını kaybeden ailelerin reşit olmayan (18 yaşından küçük) çocukları da Avusturya vatandaşlığını kaybetmekle yüz yüze kalıyor. Çünkü çocuklar velilerinin kontrolleri altında soy bağıyla vatandaşlık hakkı kazanıyorlar. Ebeveynin Avusturya vatandaşlığı elinden alındığında hâliyle çocuk arasındaki Avusturya soy bağı düşmüş oluyor ve çocukta vatandaşlıktan maalesef çıkarılıyor.
Vatandaşlıktan çıkarılan tüm bireylerin tekrardan Avusturya vatandaşlığına başvurma hakkı vardır. Fakat bu başvuruların olumlu sonuçlanması yerel makamların başvuru yapan kişinin Avusturya menfaatine (Vatandaşlık Kanunu 10. madde 6. Fıkrası) olmasıyla birlikte yapılacak değerlendirme sonucunda karar verilecektir.
Türkiye tarafından kanunların uygulamasında hatalar yapıldıysa bunların telafisi için neden Avusturya’daki Türkler cezalandırılıyor?
Günümüz Avusturya hükümeti, bu konuyu sıcak tutarak kendi iktidarlarının devamlılığını sağlamak için Avusturyalı sağ seçmen üzerinden oy devşirmeye çalışmaktadır. Avusturya hükümetlerinin yakın dönemde bizler açısından bu konu için olumlu sonuçlar çıkaracağını düşünmüyoruz. Aynı şekilde Türkiye tarafından da olumlu adımların atılmadığını görmekteyiz. Bu durumun düzelmesiyle alakalı Türkiye’nin resmi makamları ve yetkilileri sorumluluk almaktan kaçınıyor. 30 küsur yıldır Avrupa’daki Türklerin oylarıyla yeni hükümetler kuran Türkiye’nin, Avrupa’daki soydaşlarını mağdur oldukları bu önemli konuda kaderine terk etmiş olması bizleri çıkmaza sokmaktadır. Avusturyalı – Türkler olarak bizlerin beklentisi mağdur durumda olan bu kadar ailenin mağduriyetlerinin gideril-mesi için Avusturya ve Türkiye Devletlerinin bürokratik yollarla bir çözüm ortaklığına gitmesidir. Olumlu bir sonuca ulaşmayan bu gidişat gelecek nesilleri de her iki ülke açısından olumsuz etkisi altına almaktadır.
Avusturya’da Çifte Vatandaşlıkla alakalı tedirgin olan vatandaşları aydınlatmak için sorularımızı hem Avusturya hem Türkiye makamlarına ilettik. Avusturya İçişleri Bakanlığı, Viyana ve Aşağı Avusturya İkamet, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Dairesi tüm sorularımızı açık bir şekilde cevaplamıştır. Fakat Türkiye resmi makamlarında net cevaplar alamadığımızı üzülerek belirtmek istiyoruz.