Sağlık1Türkçe

Taçlı Katil: Corona Virüs

Korona virüsler insanlarda basit soğuk algınlığından hayati risk taşıyan zatürreye kadar çeşitli enfeksiyonlara neden olan geniş bir virüs ailesidir. Yüzeylerinde çubuksu uzantılarından dolayı Latince’deki “corona”, yani “taç” anlamından yola çıkılarak bu virüslere Corona Virus (Taçlı Virüs) ismi verilmiştir.

Aralık 2019’da Çin’de başlayan yeni tip korona virüs; insandan insana bulaşıcılığının çok yüksek olması nedeniyle büyük bir hızla tüm kıtalara yayılarak pandemi halini aldı. Yaz başlarında baskılanmış- azaltılmış olan vaka sayıları; tedbirlerdeki gevşeme sonucu tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de eylül ayından sonra yeniden artışa geçti. Ciddi boyutlara ulaşan vaka sayıları nedeniyle salgınla mücadele hem halk sağlığı hem de ekonomik açıdan çok daha önemli hale geldi. 

Hafif Seyri: Boğaz ağrısı, kuru öksürük, burun akıntısı, halsizlik-yorgunluk gibi hafif şikâyetler yapar ve birkaç günde de iyileşme olur.

Ağır Seyri: Mutasyonel değişimler sonucu oluşan yeni Corona virüs türleri daha ağır seyirli solunum yolu enfeksiyonu ile kendini gösterir. 

*SARS 

Çin’in Guangdong bölgesinde misk kedilerinden insanlara geçen SARS-CoV (Severe Acute Respiratory Syndrome = Ağır Akut Solunum Yetmezliği Sendromu) 8 ayda çoğu Çin’den olmak üzere beş kıtada 33 ülkede 8 bin kişiyi etkisi altına aldı, yaklaşık 800 kişi hayatını kaybetti.

*MERS

2012 yılında Suudi Arabistan’da, tek hörgüçlü develerden insanlara bulaşan MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome) enfeksiyonu Haziran 2018’e kadar beş kıta 27 farklı ülkede 2 bin 229 kişi hastalandı. 791 kişi yaşamını yitirdi.

*Covid 19

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin’de Wuhan şehrinde, Aralık 2019’dan sonra yaygınlaşan pnömoni vakalarında daha önce tespit edilmemiş hayvanlardan insanlara geçtiği düşünülen yeni-çok bulaşıcı bir Korona virüs belirlendiğini duyurdu. Bu virüs SARS virüsüne benzerliğinden dolayı SARS-CoV-2 olarak, hastalığının adı ise COVID-19 olarak isimlendirildi.

Covid 19 bulaşma dönemi…

Virüsün alınmasından şikâyetlerin başlamasına kadarki süre 3-5 gün kadar kısa olabildiği gibi 7-10 güne kadar da uzayabilir. Virüsün alınmasından 5-7 gün sonra başlayan bulaştırma dönemi 10-14 gün devam edip sonrasında birkaç gün içinde azalarak kaybolmaktadır.

Covid 19 klinik özellikleri…

Yüksek ateş, öksürük, solunum güçlüğü, kas, eklem-vücut, boğaz ağrıları en sık yakınmalardır. Daha az olarak, koku ve tat duyusunda bozulma, bulantı, kusma, ishalde görülmektedir.

Enfeksiyonun yaygın belirtileri ateş, öksürük, solunum sıkıntısıdır. Daha ciddi vakalarda pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, çoklu organ yetmezliği hatta ölüm gelişebilir.

Koronavirüs olgularında en sık olarak ateş oluşsa da ateşin olmadığı hastalarda olabilir. Virüsün vücuda girişinden hastalık oluşmasına kadar geçen sürede ateş yükselmez. Bu nedenle erken dönemde ateş olmaması virüsün olmadığını göstermez. Gün içinde ateş yükselme-düşme dönemleri olabilir. Özellikle çocuk-genç-erişkin hatta yaşlılarda yüksek ateş görülmeyebilir.

Toplu alan, havalimanı, alışveriş merkezi ve iş yerlerinde termal kameralar veya ısıölçerler 38 ve üzerindekileri ateş yükselmelerini algılayabilir. Ateş yüksekse anlamlıdır ancak o anda yüksek olmaması hastalığın olmadığı anlamında değildir.

Covid-19 enfeksiyonu her zaman şikâyet yapar mı?

COVİD-19 enfeksiyonu ile ilgili şimdiye kadar edinilen bilgiler, çoğu kişilerde hiçbir şikâyete neden olmadan geçirildiği daha az oranda kişilerde hastalık bulguları oluşturduğu çok daha az oranda ise ağır hastalık bulgularına yol açtığı belirlenmiştir. 

  • Vakaların yüzde 85’i hastalığı bir şikâyet olmadan hafif geçirmektedir.
  • Vakaların yüzde 15’inde değişik şikâyetler vardır. Çoğunun hastane koşullarında tedavisi gerekir.

Covid 19 kimlerde ağır seyreder?

Tüm yaşlarda görülen Covid -19 mevsimsel gripte olduğu gibi hangi yaşta olursa olsun altta yatan kronik kalp, akciğer, kronik böbrek ile karaciğer hastalığı ve çok ileri yaşta olanlarda daha ağır-hayatı tehdit eder nitelikte seyretme eğilimindedir. Bu hastalarda ağır solunum-böbrek ve hayatı tehdit eden çoklu organ yetmezliği daha kolay gelişip, ölümle sonlana bilmektedir. Bu yeni korona virüsün bulaşıcılığı diğer ciddi korona virüs salgınlarından çok fazla olmakla birlikte ölüm oranı daha düşüktür. Fatalite hızı denilen ölüm oranı SARS salgınında yüzde 11-12 ve MERS-CoV’da yüzde 35-50 arasında iken COVID-19’un fatalite hızı yüzde 2-4 arasındadır.

Covid 19 bulaşma yolları nedir?

Bulaşma temel olarak hasta kişinin konuşma, öksürme, aksırması sırasında oluşan damlacıklar yolu ya da el temasıyla alınan mikropların ağız buruna ve göze taşınması ile olmaktadır. Dış ortamda dayanma-bulaşma süresi ortamın nem-sıcaklık, bulaştığı yüzeyin yapısı, dokusu ve virüsün miktarı gibi faktörlere göre değişir. Temas ile bulaşmalarda virüsün dış ortam koşullarında bile değişik yüzeylerde en az 4-6 saat bazı durumlarda bir güne kadar canlı kalabileceği dikkate alınmalıdır. Buralardan el teması ile bulaşmada yüzeydeki virüsün canlılık oranının yanı sıra temas süresinin de önemli olduğu unutulmamalıdır.

Internationally, scientists now¬†have on file the genomes of more than 47,000 different samples of the virus¬†that causes COVID-19¬†‚Äî up from just one in January. Here’s a transmission electron micrograph of SARS-CoV-2 virus particles (orange) isolated from a patient.

Hastalıktan en çok etkilenen kişiler kimlerdir?

  • Sağlık Çalışanları
  • 65 yaş üstü olanlar
  • Ciddi kronik tıbbi rahatsızlıkları olan insanlar: (Kalp hastalığı, Hipertansiyon, Diyabet, Kronik Solunum yolu hastalığı, KOAH, Kanser tedavisi görenler)

Hamileler risk altında mıdır?

Hamile kadınlarda COVID-19 enfeksiyonunun hastalık şiddeti yetişkin COVID-19 vakalarına benzer olduğu görülmüştür. Hamilelik sırasında anneden bebeğe virüs bulaştığına dair bazı olgular yayınlanmış ise de bebeğe olumsuz bir etkisi olduğu tam olarak gösterilmemiştir.

Covid 19 tedavisinde aşının önemi

Şu an için hastalığı tedavi edecek, seyrini etkileyebilecek ya da koruyucu bir ilaç yoktur. Diğer viral enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar koronovirüs enfeksiyonlarının tedavisinde de denenmektedir. Sürü bağışıklığı da denilen doğal enfeksiyonla kazanılacak toplumsal bağışıklığın beklenmesi zaman alacak, çok daha fazla ölümler olacak, sağlık sistemi çalışamaz hale gelecektir. Bu nedenlerle mevcut koşullarda hızla tüm toplumları bağışık hale getirerek bu küresel salgının kontrol altına alınması için tek yolun aşılama olduğu, genel kabul gören bir gerçekliktir.

Dünya çapındaki bu pandeminin kontrol edilebilmesi için toplumun en az yüzde 60’nın bağışık hale gelmesi çok önemlidir. Bu nedenle aşının etkinlik oranları da dikkate alınarak tüm toplumun aşılanması çok daha faydalı olacaktır.

Bağışıklık sistemi hastalıklara karşı savunma mekanizmasını oluşturan, vücudu yabancı-zararlı maddelerden koruyan bir sistemdir. Covid-19’dan korunmak için de güçlü bir bağışıklık sistemi çok önemlidir. Genel sağlık durumu, vücut direncinin iyi olabilmesi için yeterli ve dengeli beslenmek, bol sıvı tüketmek, günlük egzersiz yapmak, olabildiğince açık havada bulunmak, yeterli ve kaliteli uyku uyumak gerekir.

Dr. Orhan Altıntaş
KBB ve  Baş-Boyun Cerrahisi Uzmanı

Ähnliche Artikel

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert

Schaltfläche "Zurück zum Anfang"