Avusturya İkamet, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Dairesinin Çifte Vatandaşlık ile alakalı görüşleri

Avusturya vatandaşlık hukukunun temel ilkelerinden biri çoklu vatandaşlığı önleme ilkesidir. Bu konuda Avusturya, Avrupa Konseyi anlaşmalarına dayanan, çoklu vatandaşlığın sebep olduğu durumları önleme ile ilgili sorumluluğunu yerine getirmektedir.

Vatandaşlık Kanunu’nun (1985) 10. maddesi 3. fıkrasında bahsedilen vatandaşlık koşullarında, bu ilke açık bir şekilde belirtilir.

Buna göre yabancı kişi, mümkün ise ve hukuken izin veriliyor ise o güne kadar mensubu olduğu ülke vatandaşlığından çıkmak zorundadır ve yabancı ülke vatandaşlığını sürdürmek için kasıtlı olarak uğraş veremez.

Diğer bağlayıcı hükümler Vatandaşlık Kanunu’nun 20. maddesinde (Vatandaşlığa kabul) ve 34. maddesinde (O güne kadar sahip olunan ülke vatandaşlığından çıkmak için gerekli adımları atmayan vatandaşın, vatandaşlıktan çıkarılması) yer almaktadır.

Bununla beraber Avusturya vatandaşlık hukuku bazı durumlarda çifte vatandaşlığa izin verir:
Vatandaşlık Kanunu 7. madde 1. fıkrası uyarınca, evlilik birliği içinde doğan ve bu sırada ebeveyninden biri Avusturya vatandaşı olan çocuklar, nerede doğdukları ya da diğer ebeveynin vatandaşı olduğu ülke dikkate alınmaksızın Avusturya vatandaşı olurlar. Yani bu durumda çocuklar her hâlükârda Avusturya vatandaşıdırlar. Diğer ebeveynin vatandaşı olduğu ülke hukukunda da soy bağı nedeniyle vatandaşlık ilkesi mevcutsa – yani çocuk doğumuyla kanunen o ülke vatandaşlığını da kazanıyorsa – çocuk çifte vatandaş sayılır. (Avusturya’ya göre çocuk reşit olduğunda iki vatandaşlıktan birisini seçmek zorunda değildir – fakat diğer ülke kanunlarında farklı bir hüküm bulunabilir.)

Çocuğun ebeveyni evli değilse, sadece baba Avusturya vatandaşı, anne yabancı ülke vatandaşı ise, çocuğun soy bağı nedeniyle Avusturya vatandaşlığı kazanması için, doğumdan itibaren 8 hafta içinde Avusturyalı babanın babalığı kabul etmesi ya da babalığın mahkeme yoluyla tespiti gerekmektedir. Babalık çocuğun doğumundan önce de kabul edilebilir.

Yukarıda bahsedilen şartlarda, çocuk için Avusturya vatandaşlığı başvurusu yapmak gerekli değildir. Kayıt için vatandaşlık belgesinin ya da pasaportun ibraz edilmesi yeterlidir.

Babalık kabulü ya da mahkeme yoluyla babalık tespiti doğumdan itibaren verilen 8 haftalık süre dolduktan sonra gerçekleşirse, çocuklar başvuru yoluyla, fakat daha kolay şartlarla Avusturya vatandaşı olabilirler.

Bu durumda vatandaşlık kazanılması sadece başvuru yoluyla mümkündür, vatandaşlığa giden süreç kolaylaştırılmıştır. Vatandaşlık Kanunu’nun 12. maddesi 2. fıkrası uyarınca, Avusturyalı babadan evlilik dışı dünyaya gelmiş çocuğun vatandaşlık sürecinde, normalde gerekli koşulların çoğu, çocuğun 14 yaşını doldurmasıyla zaman aşımına uğrar. Bu durumda da çifte vatandaşlık mümkündür.

Avusturya vatandaşlığının kazanılmasıyla o güne kadarki yabancı ülke vatandaşlığından çıkma şartının yegâne istisnası, Vatandaşlık Kanunu’nun 10. maddesi 6. fıkrasında düzenlenmiştir.

Vatandaşlık Kanunu 10. madde 4. fıkra Z 2 bendi uyarınca – 9 Mayıs 1945’ten önce yurtdışına giden göçmenler (Eski Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nun selef ülkelerinden birinin vatandaşı ya da vatansız olmak ve eskiden Avusturya’da ikamet etmiş olmak şartıyla) o güne kadar sahip oldukları ülke vatandaşlığından çıkmak zorunda değillerdir.

Daha önce de bir kez belirtildiği üzere, Vatandaşlık Kanunu 20. maddesinde belirtilen sebeplerle, yabancı ülke vatandaşlığından çıkmak “mümkün değilse ya da hukuken izin verilmiyorsa” ve bu kanıtlanabiliyorsa, ilgili eyalet yönetimi vatandaşlığı verilirken, yabancı ülke vatandaşlığından çıkma şartını uygulamayabilir. Bu madde, vatandaşı oldukları ülke hukukunda vatandaşlıktan çıkma ile ilgili bir düzenleme olmayan kişiler için geçerli olabilir. Uluslararası sözleşmeler gereği mülteci statüsünde olan kişilerin de çoğunlukla kendi ülke vatandaşlıklarından çıkmaları mümkün değildir.

9 Mayıs 1945’ten önce ülkeden ayrılmak zorunda bırakılan Avusturyalılar (Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi ya da Üçüncü İmparatorluk kovuşturmaları sebebiyle), bu güne kadar sahip oldukları ülke vatandaşlığından çıkmadan, sadece başvuru yoluyla tekrar Avusturya vatandaşı olabilirler (Vatandaşlık Kanunu 58c maddesi).

Yabancı bir ülke vatandaşı olmak isteyen Avusturyalılar, bu ülke vatandaşlığını almadan önce, Vatandaşlık Kanunu 28. maddesi uyarınca, Avusturya vatandaşlıklarını da sürdürmek için başvuruda bulunabilirler. Eyalet idaresi tarafından izin verildiği takdirde, kişi (2 yıl içinde) diğer ülke vatandaşlığını da alabilir.

Sabine Karl
İçişleri Bakanlığı III/4 Bölümü
İkamet, Nüfus ve
Vatandaşlık İşleri Dairesi
Herrengasse 7, 1010 Viyana